Zoekstrategieën van kinderen op internet laten vaak te wensen over. Kinderen zijn handig met de computer, tablet en telefoon. Hoe handig ze ook zijn, toch lijken ze minder verstand van informatievaardigheden op deze apparaten te hebben. Laat je kind maar eens zoeken naar een antwoord op een lastige vraag via Google en het zal je verbazen hoe moeizaam dit gaat. Veel kinderen hebben dit nooit geleerd: hoe zoek je informatie op internet?
Uiteraard heb ik het niet over alle kinderen, maar het is wel iets wat opvalt in de praktijk met onze leerlingen. Sinds vorig jaar leer ik mijn leerlingen dus niet alleen hoe ze leren (een van de andere zaken die kinderen vaak niet expliciet hebben geleerd), maar ook hoe ze informatie het beste kunnen opzoeken. Dit komt in ons lesaanbod regelmatig aan de orde. Kijk bijvoorbeeld bij ons lesaanbod voor basisschoolkinderen.
We oefenen dit altijd als de kinderen over een onderwerp gaan schrijven of een presentatie moeten voorbereiden. Ook oefenen we het tussendoor, als kinderen een betekenis van een woord echt niet kennen. Dan gaan we samen op internet op zoek.
Een voorbeeld uit de praktijk is een les over spreekwoorden, die ik laatst gaf aan een groep 8 leerling. Ik hielp de leerling door het geven van een directe link naar een online spreekwoordenboek. Hij kon het spreekwoord toch niet vinden. Na het samen bespreken, bleek hieruit dat er drie dingen erg belangrijk zijn: 1) dat je goed moet opletten hoe je schrijft en de spelfouten eruit haalt, 2) dat het soms belangrijker is om één goed trefwoord te gebruiken om te zoeken in plaats van een hele zin en 3) dat je soms door moet gaan met zoeken. Dit laatste is ook iets wat opvalt aan kinderen van nu: als het niet direct wordt gevonden, geven de meeste leerlingen op. Ik moedig ze aan, om goed hun ‘zoekgeschiedenis’ na te kijken op fouten of een andere manier van zoeken te gebruiken.
Zoals bij alles wat je leert, geldt hier zeker ook: oefening baart kunst! Bij Dutch for Children is het zoeken van informatie op internet dan ook standaard deel van de lessen.
Een voorbeeld van heel gericht met de zoekstrategie bezig zijn, zijn deze oefeningen. Met dank aan Kennisnet! Superleuk als les, maar ook thuis erg leuk om te doen als je maar twee teams kan vormen.
Stappenplan van een les Zoekstrategieën op internet voor kinderen
Voorkennis activeren: vraag leerlingen in teams van 2 plaats te nemen bij een computer of tablet. Vraag nu aan de leerlingen om per team in te schatten hoeveel unieke websites er op dit moment zijn. Dit zonder dat zij gebruik maken van de computer. Het actuele getal kun je hier vinden: http://www.internetlivestats.com/total-number-of-websites/
De leerlingen schrijven in stilte hun schatting op papier, waarna je het juiste aantal onthult. Wie zat er het dichtste bij? Gebruik dit getal om aan te geven hoe gigantisch de hoeveelheid informatie is die online beschikbaar is. En dat zelfs Google daar maar een klein percentage van in de zoekresultaten meeneemt.
Doel: in deze les gaan de leerlingen ontdekken dat er slimmere manieren zijn om binnen deze gigantische berg informatie hun weg te vinden, dan alleen maar snel even een paar zoekwoorden in Google invoeren. Het doel voor hen is om zich bewust te worden dat hoe je zoekt, belangrijk is voor de uitkomst van de resultaten.
Uitleg: de leerlingen krijgen 7 opdrachten snel achterelkaar, waarbij ze steeds 2 minuten per opdracht hebben om het juiste antwoord in Google te vinden. Het winnende team mag zich ‘Google Master’ noemen!
Kern van de les: de klas is al verdeeld in tweetallen. Je geeft steeds één van onderstaande opdrachten aan de leerlingen (de volgorde kun je zelf bepalen), waarbij zij binnen 2 minuten het juiste antwoord moeten formuleren. Dit moeten ze alleen voor hun eigen team noteren. Aan het einde van de les geef je de juiste antwoorden en de manier hoe ze dat hadden kunnen vinden. Geef de leerlingen als tip mee dat als ze er niet uitkomen, ze ook kunnen Googelen hoe ze het antwoord kunnen vinden. Houd de tijd strak in de gaten en start met de eerste opdracht voor de leerlingen.
De opdrachten om verschillende zoekstrategieën op internet te gebruiken
In het lied van welke zanger of zangeres komt de tekst I know what I came to do voor?
Antwoord: “Focus” van Ariana Grande.
Zoekmethode: zet dubbele aanhalingstekens voor en achter de zin die je letterlijk in Google wilt zoeken.
Hoe kun je in Google in één zoekopdracht alleen op de populaire filmwebsite www.imdb.com zoeken naar informatie over Star Wars?
Antwoord: Star Wars site:imdb.com
Zoekmethode: gebruik na je zoekwoord(en) de invoer ‘site:’ en voeg daarna de website toe waar je specifiek op wilt zoeken. Google beperkt zich daarna alleen nog tot die website wat betreft de zoekresultaten.
Wie is dit? https://pbs.twimg.com/profile_images/539335261398646784/ixECPqgQ.jpeg
Antwoord: Donald Tusk, voorzitter van de Europese Raad.
Zoekmethode: download de foto, open Google Afbeeldingen en sleep de foto in het zoekveld. Google gaat nu controleren of de foto ook nog op andere websites geplaatst is. Google vertelt je indien mogelijk ook wie erop staat. Mogen leerlingen geen afbeeldingen downloaden, dan kunnen ze ook naar Google Afbeeldingen gaan via https://www.google.nl/imghp. Daar dan de afbeelding openen via de link en de afbeelding naar het tabblad van Google Afbeeldingen slepen. Zo vinden ze ook het juiste antwoord.
Hoe kun je met één zoekopdracht direct in een PDF-document lezen wat het minimumloon is als je straks een baantje gaat zoeken?
Antwoord: “minimumloon filename:pdf”
Zoekmethode: door achter een zoekwoord de toevoeging filename: gevolgd door de juiste ‘extensie’ (zoals pdf) te zetten, zal Google alleen zoeken naar resultaten die het gewenste bestandstype bevatten.
Hoe kun je, als je een woord uit bijvoorbeeld een liedje niet meer weet, dit snel vinden door gebruik te maken van een speciaal teken?
Antwoord: door in de zin het woord dat je niet weet te vervangen door een ‘*’ teken (asterix).
Zoekmethode: met een asterix * geef je aan dat je dit woord in de zin niet kent. Google zal dan zoeken naar het meest logische zoekresultaat, waarbij Google zelf voor de asterix een woord invult.
Hoe kun je met één zoekopdracht de precieze definitie van het woord ‘anatomie’ vinden?
Antwoord: “definieer:anatomie”
Zoekmethode: door voor een woord de toevoeging definieer: te zetten zal Google als eerste resultaat de definitie van dat woord geven.
Als leuke afsluiting: hoe kun je het scherm van Google een volledige 360 graden draai laten maken?
Antwoord/ zoekmethode: door als zoekterm “do a barrel roll” in te voeren.
Afronding: geef na de laatste vraag alle antwoorden en vraag de teams zichzelf te scoren. Begin af te tellen met de vraag: welk team had er 0 goed, welk team had er 1 goed, etc.? Noteer de teamnamen op het bord met achter de teamnaam het aantal goede of foute antwoorden. Zo eindig je bovenaan met het team dat de minste fouten had. Bespreek sowieso alle antwoorden met de teams door, zodat iedereen weet hoe je een bepaald probleem kunt aanpakken.
Tips voor kinderen om thuis te leren zoeken op internet
Enkele tips om thuis te gebruiken, als je bijvoorbeeld naast je kind zit als hij iets op moet zoeken voor school, jullie vakantie of iets anders:
- Zoek via een zoekmachine (Google);
- Typ je zoekwoord(en) in het zoekvenster;
- Typ alleen wat je nodig hebt: twee of meer zoekwoorden en geen woorden als ‘de’, ‘het’, ‘een’;
- Let op spelfouten;
- Krijg je teveel treffers? Geef een extra zoekwoord;
- Krijg je te weinig of geen treffers? Laat zoekwoorden weg of gebruik een andere zoekwoorden;
- Bekijk de eerste 10 treffers: titel, korte beschrijving en naam van de website. Heeft de site met jouw onderwerp te maken? Zo ja: Staan er veel trefwoorden in? Zo ja: scan de website of hij bruikbaar is;
- Als je op groepjes woorden wilt zoeken, gebruik dan aanhalingstekens: “dagboek Anne Frank’’;
- Gebruik Ctrl-F of command-F: de zoekwoorden die je intypt worden geel gemarkeerd;
- Gebruik de Terug-knop van je browser om terug te keren naar je zoekresultaten;
- Vink de optie Zoeken in de pagina’s in het Nederlands aan;
- Gebruik Geavanceerd zoeken om preciezer te zoeken.
Op de hoogte blijven
Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws over zoeken op het internet, veilig internetten, online Nederlands en nog veel meer? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief en mis niets meer.