Woordenschat van expats uitbreiden: kent jouw kleuter deze woorden al?
Expats vragen vaak wat de woordenschat van hun kleuter zou moeten zijn. Ouders onderling vragen elkaar: Kent jouw kleuter deze woorden al? Hieronder wordt uitgelegd wat woordenschat is, hoe die ontwikkeling verloopt en wat je als ouders kunt betekenen bij het uitbreiden van de woordenschat van je kind.
Wat is de woordenschat van expats?
Woordenschat is het totaal van woorden dat je kind kent. Daarbij spreek je van receptieve en productieve woordenschat. De receptieve woordenschat bestaat uit woorden die je kind begrijpt. De productieve woordenschat zijn de woorden die actief worden gebruikt bij het praten of schrijven.
Woordenschat heeft kortom alles te maken met het kunnen spreken, luisteren en lezen. Een ruime woordenschat is belangrijk voor alle taalvaardigheden. De woordenschat van kinderen is verbonden aan begrijpend lezen, het kunnen leren van teksten en het succes op school.
De ontwikkeling van de woordenschat bij expats; de verschillen tussen kinderen
De ontwikkeling van de woordenschat verloopt niet bij ieder kind hetzelfde. Het ene kind praat op zijn eerste verjaardag er al rustig op los en het andere kind zegt dan pas net zijn eerste woordje.
Meertalige kinderen
Ook verloopt de ontwikkeling van de woordenschat van kinderen die meertalig worden opgevoed op een eigen tempo. Dit is mede afhankelijk van de input thuis en (online) Nederlandse les. Wanneer een kind na een langere periode terugkomt uit het buitenland, is er vaak sprake van een achterstand in de woordenschat ten opzichte van zijn leeftijdsgenoten die in Nederland zijn gebleven.
Unieke woordenschat
Naast de verschillen in de omvang van de woordenschat, zijn ook de woordbetekenissen die kinderen kennen behoorlijk verschillend. Ieder kind is anders, interesseert zich voor andere zaken en krijgt thuis een andere inbreng aan woorden mee. Hierdoor kent ieder kind zijn unieke samenstelling van de woordenschat. Dit pleit in ons onderwijs voor het individueel aanleren van nieuw woordbetekenissen: leren op maat.
Woordenschat van expats uitbreiden
Hoe leren kinderen woorden?
Het leren van nieuwe woorden is een vorm van netwerken bouwen, met verbindingen tussen de woorden die je wél kent en het woord dat je nog niet echt kent. En als zo’n verbinding een aantal keren gelegd kan worden en vervolgens ook nog onderhouden wordt? Dan mag je aannemen dat het woord onderdeel is geworden van de woordenschat van een kind.
Het is belangrijk om er rekening mee te houden dat woorden dus bijna nooit in één keer geleerd kunnen worden. Bovendien dat losse woorden, die het kind níet kan koppelen aan bestaande kennis, niet of nauwelijks onthouden kunnen worden.
Woordenschat uitbreiden: hoe doe je dat?
Dat is eigenlijk vrij simpel. Van jongs af aan veel met taal bezig zijn: praten, luisteren, benoemen, bespreken, voorgelezen worden, lezen, lezen en….lezen. Verder wordt er op school actief en passief aan het vergroten van woordenschat gewerkt. Passief door te luisteren naar de taal om hen heen en actief door lezen, praten, bezig zijn met het vak taal, schrijven, etc. Wanneer je kind geen Nederlands (online) onderwijs volgt, moeten jullie kind het dan vooral hebben van de inbreng van jullie thuis en van het lezen.
Mijn expat kleuter kent nog niet zoveel woorden: hoe kan ik de woordenschat uitbreiden?
‘’Help, mijn kind heeft niet zo veel interesse in de Nederlandse taal en woorden. Hij gebruikt maar een paar woorden.’’ Veel ouders kampen met dit probleem en bij Dutch for Children helpen we deze ouders graag. Soms in een ‘’ouder-kind starterspakket’’, waarbij we de ouder aan de hand meenemen om actief aan de slag te zijn met de Nederlandse taal met hun kind. En soms geven we alleen advies aan de ouders.
Het vergroten van de woordenschat van expats; wat je kunt doen met je kleuter
Hieronder volgen negen manieren waarmee je de woordenschat van je kind kan stimuleren en vergoten.
- Lezen en voorlezen
Voorlezen is de bekendste manier om de woordenschat te vergroten. Hierbij raden we bij Dutch for Children altijd aan om interactief voor te lezen. Lees hier over interactief voorlezen.
Zelf lezen, vergroot de belangstelling van je kind,. Ze denken: ‘’Wat is mama of papa aan het doen?’’. Laat je kind ook vooral even meekijken in je boek of krant en vertel hem wat je leest. - Praten
Samen een gesprek voeren, bijvoorbeeld over een boek. Bij kinderen die moeilijk loskomen kun je meer gesloten vragen stellen, zoals: “Was beer verdrietig?’’. Zo’n vraag hoeven ze alleen met ‘ja’ of ‘nee’ te beantwoorden. Bij kinderen die al wat meer praten kun je vragen: “Hoe voelde beer zich?’’ Hierop kunnen ze uitgebreider reageren. - Korte teksten
Soms zijn oudere kinderen niet aan het lezen te krijgen in een boek, maar vinden het lezen van korte teksten wel leuk. Denk bijvoorbeeld aan rapteksten, recepten van hun favoriete gerecht, strips of berichtjes op het Jeugdjournaal of in de Weekkrant voor jongeren. Zie hier voor enkele waardevolle links naar korte berichten. De links naar kortere teksten staan onderaan het artikel. - Benoemen
Benoem veel gedurende jullie dagelijks leven. “Kijk, mama pakt een pan om je pap klaar te maken. Kijk, de melk uit de koelkast. Wat zit er nog meer in de koelkast…, etc.”. Misschien moet je er in het begin aan wennen, maar je zult zien hoe snel het went én werkt. - Taalspelletjes
Spelletjes vinden alle kinderen leuk. Bijvoorbeeld: ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’, ‘Ik ga op reis en neem mee’, ‘Ik zie een ding dat begint met de letter k’, ‘Noem een dier die begint met de e, of eindigt met de s’, etc. Met oudere kinderen kun je galgje spelen, boggle, scrabble, woordenslang etc. Zie hier voor vele leuke online spelletjes om de woordenschat te vergroten. - Rijmen of zingen
Rijmen en zingen zijn goed voor het taalritme en de woordenschat. Wat is er nu leuker wanneer je kind merkt dat ze kunnen rijmen of een liedje uit hun hoofd kennen? Als je kind naar een gedicht of liedje luistert, hoort hij hoe woorden en zinnen worden opgebouwd. Door het ritme en de melodie zijn woorden beter te onthouden. Leuke kinderliedjes vind je hier. Met kleurplaat! - Samen iets doen of maken
Door bijvoorbeeld samen te bakken of te koken leert je kind instructie op te volgen en veel nieuwe woorden. Leg stap voor stap uit hoe je een gerecht bereidt. Samen lezen jullie het recept en zetten jullie de ingrediënten klaar. Dit is een hele leuke website met duidelijke recepten. Samen iets doen of maken werkt op dezelfde wijze. Hier vind je bijvoorbeeld een website om proefjes met je kind te doen. Ideeën om te knutselen vind je overal op Pinterest. - Omgaan met andere kinderen
Kinderen leren veel van elkaar! Gaat je kind niet naar een opvang, dan kun je regelmatig naar plekken gaan waar veel kinderen zijn. Zoals bijvoorbeeld de speeltuin of naar speelgroepjes in jouw buurt. Wanneer deze er niet zijn, kun je natuurlijk ook zelf een speelgroepje opzetten. - Kijk informatieve programma’s
Kijk samen naar programma’s zoals het Jeugdjournaal, SchoolTV en Klokhuis. Zie ook deze blog voor de links naar deze educatieve programma’s. Ze staan onderaan het artikel.
Als je kind ouder is: Hoe leert je kind zelf nieuwe woordbetekenissen te vinden?
Wanneer kinderen in teksten moeilijke woorden tegenkomen, is het relatief gemakkelijk om ze gewoon op te zoeken. Hoewel je misschien verbaast zal staan hoeveel kinderen dit niet automatisch uit zichzelf doen.
Wij bij Dutch for Children leren de kinderen vooral aan om eerst zelf de betekenis proberen te achterhalen. Dit zorgt onder andere voor het leggen van meerdere verbindingen in het hoofd. Hierdoor wordt het woord én de betekenis beter onthouden.
We geven ze de volgende tips:
- Lees verder door dan het woord. Soms wordt de betekenis door de context duidelijk.
- Let op afbeeldingen. Bij moeilijke woorden in leerboeken staan vaak plaatjes met een onderschrift waarin de betekenis duidelijk wordt.
- Lees terug of verder. Het kan zijn dat het woord al eerder is beschreven of uitgelegd. Het kan ook zijn, dat dit later in de tekst gebeurt.
- Kijk naar het deel van het moeilijke woord, wat je misschien wel (her)kent en probeer zo verder de betekenis te achterhalen.
- Zoek naar een ander woord voor het moeilijke woord. Het kan zijn dat het woord eerder is beschreven met een ander woord. Dit andere woord noem je een synoniem.
- Zoek naar een tegenstelling van het moeilijke woord. Soms wordt de tegenstelling samen genoemd met het moeilijke woord, waaruit de betekenis blijkt. Een tegenstelling noem je hier een antoniem.
- Lukt dit allemaal niet, pak dan een woordenboek of zoek het online op. Bij deze laatste mogelijkheid is het aan te raden om verschillende bronnen te raadplegen, zodat je een voor jou beste omschrijving of definitie gevonden hebt.
Online woordenschat uitbreiden voor je expat kind
Voor kinderen die graag op een andere manier met woordenschat bezig zijn, kunnen ook online oefenen. Hier enkele websites als voorbeeld met verschillende online oefeningen:
- van rendierhof.nl deze website
- Leestrainer met vernieuwde oefeningen
- Bij Taaloefenen.nl hebben ze vanaf groep 5 woordenschatoefeningen
Wil je meer lezen over (leren) lezen, lees dan dit artikel over het leren lezen en schrijven in het Nederlands.
Bij vragen over het uitbreiden van de woordenschat van je expat kind, kun je ons altijd hier e-mailen.