Wat leert mijn kind nu eigenlijk allemaal op school? Voor veel ouders is dat onduidelijk en zeker wel iets wat ze graag beter willen weten. Ik moet jullie misschien teleurstellen, als jullie denken dat ik dat hier volledig uit de doeken kan doen: het is teveel om hier állemaal te benoemen. Denk alleen maar aan het groeiproces van jouw kind ieder jaar, fysiek en emotioneel. Bovendien is ieder kind anders en is elke ontwikkeling voor een deel een individuele, persoonlijke ontwikkeling.
De ontwikkeling van kinderen aan de hand van kerndoelen die de overheid heeft opgesteld
Positief is dat ik er uiteraard toch wel wat over kan en ga vertellen. Dit doe ik namelijk op het gebied van taal, het kernvak van onze online school. Ik ga vertellen wat je kind leert aan de hand van de kerndoelen die de overheid heeft opgesteld. De kerndoelen geven de richtlijnen en minimumeisen voor het onderwijs aan plus het niveau van kennis en vaardigheden waarnaar wordt gestreefd. Het zijn streefdoelen. Ze geven aan wat je kind aan het eind van de schooltijd moet kunnen en weten.
Op het gebied van taal; wat leert je kind op school?
Hieronder ga ik aan de hand van de leerlijnen en de onderzochte zaken uiteenzetten welke ontwikkeling je kind doormaakt. Specifieker vertel ik wat jouw kind vakinhoudelijk leert en gaat leren op school op het gebied van taal.
Ik start bij de jongste kinderen, de kleuters: groep 1 en 2. Daarna behandel ik de kinderen in groep 3, 4 en 5; ook wel onderbouw en middenbouw genoemd, om vervolgens de kinderen in groep 6, 7 en 8 van de bovenbouw te behandelen. Tot slot geef ik een samenvatting van wat er op het voortgezet onderwijs volgt.
Wat leert je kind in groep 1 en groep 2 op school?
Het is een grote stap voor een kind om voor het eerst naar school te gaan. Als je kind 4 jaar wordt, staat het óf enorm te trappelen om naar school te gaan, óf hangt hij huilend aan jou omdat hij niet wilt. Sommige kinderen zijn er echt aan toe en anderen hebben even tijd nodig om te wennen. In ieder geval is het een grote overgang. De nadruk ligt dan ook eerst op het wennen aan het naar school gaan. Er is aandacht voor regelmaat en rituelen. Kleuterklassen zijn bijna altijd klassen waarin de eerste twee leerjaren door elkaar lopen. De leerkracht kijkt waar een kind wel of niet aan toe is. Het leren gebeurt spelenderwijs.
Eerst geef ik wat uitgebreidere informatie over de taalontwikkeling van jonge kinderen, omdat dit de start van het lezen, taalbeschouwing en begrip is die kinderen de rest van hun schoolcarrière gebruiken en op voortbouwen: de ontluikende en beginnende geletterdheid.
Dit leert een kind in groep 1 en groep 2 op school
-
Boekoriëntatie: bekend raken met boeken, wat het is, hoe het eruit ziet, etc.
-
Verhaalbegrip: bekend raken met verhalen, begin-midden-einde, van-voor-naar-achter lezen, plaatjes kijken, etc.
-
Functies van geschreven taal leren kennen: de omgeving zien schrijven, het leren herkennen dat schrijven ergens voor is, het beginnen met schrijven, etc.
-
De relatie tussen geschreven en gesproken taal: leren dat gesproken woorden op papier kunnen worden gezet, dat geschreven woorden kunnen worden voorgelezen, etc.
-
Taalbewustzijn: kinderen leren klanken, letters en klankpatronen zoals rijm, etc.
-
Alfabetisch principe: kinderen in groep 1 en groep 2 ontdekken dat woorden zijn opgebouwd uit klanken en dat letters met die klanken overeenkomen
-
Kinderen in groep 1 en groep 2 leren functioneel lezen en schrijven
Wist je dat je kind in deze twee jaar tijd 3000 nieuwe woorden leert?
Vanaf groep 3 benoem ik wat kinderen leren op een globalere manier. Heb je interesse in de meer specifieke leerdoelen zoals hierboven die aansluiten bij de leerlijnen van de groep waar jouw kind in zit? Dan kun je me altijd een mail sturen met verzoek om deze informatie.
Wat leert een kind in groep 3 van de basisschool?
In groep 3 van de basisschool leert je kind lezen en spellen. Leren lezen is waar het eigenlijk allemaal om draait in groep 3. Superleuk en spannend voor de meeste kinderen! Je kind leert letter voor letter en woordje voor woordje herkennen wat er staat. Aan het einde van groep 3 kan een kind een zin per regel lezen. Taal beslaat een groot deel van de lestijd op een reguliere school: ongeveer een derde deel is je kind bezig met taal! In de eerste helft van groep 3 is dat zelfs nog meer, want het proces van leren lezen kost nu eenmaal tijd. Tijdens onze taal-en cultuurlessen zijn we alleen maar met taal bezig.
De ontwikkeling in groep 3 van het beginnend lezen gaat over het algemeen snel! In het begin gaat het nog letter voor letter, klank voor klank, maar ongeveer rond de herfstvakantie leest je kind in groep 3 korte woordjes. Bijna alle letters en klanken zitten er rond de kerst goed in. Aan het einde van het derde jaar op de basisschool komen de lastige combinaties als ‘sch’ en ‘ng/nk’ aan de beurt. Je kind leest dan waarschijnlijk zelfs al woorden die bestaan uit twee lettergrepen.
Wat leren kinderen in groep 3 nog meer over en van de Nederlandse taal?
Kinderen in groep 3 leren vragen te stellen, te luisteren en verhalen na te vertellen in goede Nederlandse zinnen. Ook leren kinderen te genieten van taal door middel van het lezen van (prenten)boeken en het voorlezen, het spelen van taalspellen etc. Plezier in taal staat in groep 3 voorop.
Heb je interesse in de meer specifieke leerdoelen die aansluiten bij de leerlijnen van groep 3? Dan kun je me altijd een mail sturen met een verzoek om deze informatie.
Wat leren kinderen in groep 4 op school?
In groep 1, 2 en 3 hebben de kinderen al taal gehad, maar in groep 4 wordt dat uitgebreid. Wanneer jouw kind begonnen is in groep 3, ligt de nadruk op het leren lezen. In groep 4 ligt de nadruk op het begrijpen en uitbreiden van de woordenschat, kennis en begrip en in groep 4 bouwt een kind verder aan de leesvaardigheid. De zinnen worden langer en de woorden worden ingewikkelder. Ging het in groep 3 nog voornamelijk om het leesproces (het technisch lezen), in groep 4 wordt belangrijker wát je kind leest en dat de kinderen begrijpen wat ze lezen (begrijpend lezen).
Vanaf groep 4 besteedt de leerkracht veel aandacht aan woordenschat. Het gaat niet alleen om het leren van nieuwe woorden, maar ook om het leren gebruiken van deze woorden in verschillende situaties. Het leren om woorden te koppelen aan andere woorden leren kinderen in groep 4 ook, zodat het begrip van alle woorden nog beter wordt.
Spelling in groep 4 van de basisschool
Kinderen in groep 4 leren bijvoorbeeld wat klinkers en medeklinkers zijn, hoe je woorden schrijft met drie medeklinkers aan het begin (zoals ‘streep’) of juist aan het eind (zoals ‘worst’) en er is veel aandacht voor lastige letters zoals de f, v, s, z en de combinatie van sch.
Wat leren kinderen in groep 4 nog meer over en van de Nederlandse taal?
De kinderen leren in groep 4 dat er verschillende soorten woorden in een zin staan. Ze leren eenvoudige benamingen zoals bijvoorbeeld het zelfstandig naamwoord en het lidwoord. Verder leren ze de doe-woorden (werkwoorden) en kast-woorden (voorzetsels; ‘op, in, voor, achter de kast’). Ook leren de kinderen in groep 4 dat zinnen worden opgebouwd volgens bepaalde regels. Ze leren dat er verschil bestaat tussen een vertel- en een vraagzin. Bijvoorbeeld het verschil tussen (1) De jongen leert over het woord en (2) Leert de jongen over het woord?
In groep 4 leren de kinderen het verschil tussen een informatieve tekst en een verhalende tekst. Ze gaan verder met het schrijven van eigen verhalen. Ook leren ze schrijven over iets waar ze zelf wat vanaf weten en bijvoorbeeld ook wat ze ergens van vinden, zoals in een spreekbeurt of artikel.
Ze leren zich te verplaatsen in anderen door te luisteren, maar ook door het lezen. Ze kunnen elkaar allerlei zaken uitleggen, opdrachten uitvoeren en eigen geschreven teksten op hun eigen niveau verbeteren.
Wat leert een kind in groep 5?
Kinderen in groep 5 lezen over het algemeen vrij goed. De zinnen zijn kort en langere woorden zorgen af en toe nog voor moeilijkheden. Dit verandert in groep 5. Aan het eind van groep 5 leest het gemiddelde kind zinnen van tien à elf woorden en ook drie- of zelfs vierlettergrepige woorden vormen geen probleem meer. Dan hebben ze leesniveau AVI-E5 bereikt.
In groep 4 begon jouw kind al met begrijpend lezen en in groep 5 gaat men hier volop mee door. Begrijpen wat je leest en dit ook om kunnen zetten in je eigen taal, is de sleutel tot kennis die schriftelijk is vastgelegd.
Spelling en grammatica in groep 5
De kinderen leren steeds meer spelling en grammatica in groep 5. Je kind gaat op steeds meer manieren met taal aan de slag en maakt in deze groep kennis met grammatica, zoals het herkennen van werkwoorden (doe-woorden). Leerde je kind in groep 4 nog voornamelijk woorden van één lettergreep spellen, nu worden die regels verbreed naar woorden van twee of drie lettergrepen. Ook komen er nieuwe spellingcategorieën aan bod. Woorden worden aangeboden in categorieën, bijvoorbeeld alle woorden die beginnen met ‘sch’ of alle woorden waar ‘eu’ in zit. Zo kunnen de kinderen in groep 5 al die regeltjes veel beter onthouden.
Taal ontwikkelt meer en meer in groep 5
Het verschil tussen letterlijk en figuurlijk gaat je kind nu zien en leren. Het leren van uitdrukkingen hoort hier ook bij. Hij leert verschillende soorten teksten onderscheiden van elkaar en gebruiken: gebruiksaanwijzingen, verhalen, reclame, gedichten, etc. Jij bent als ouder supertrots als jouw kind zijn eerste presentatie met succes houdt. Het gebruik van taal wordt steeds volwassener.
Belangrijk om te noemen is dat dit een globale indicatie geeft van wat op de meeste taalscholen wordt gehanteerd of in de meest gebruikte lesmethodes gangbaar is. Dutch for Children volgt haar eigen leerlijnen. Deze zijn afgeleid van de door de overheid opgestelde tussendoelen en voor klanten opvraagbaar.
De leerinhoud van groep 6
Groep 6 van de basisschool wordt ook wel de eerste klas in de bovenbouw genoemd. Het is de eerste stap richting het vervolgonderwijs.
Lezen in groep 6
Het technisch leren lezen komt niet meer aan bod in groep 6. Het hoeft niet meer: Je kind kan over het algemeen goed lezen. Dit schooljaar gaat hij verder met het aanleren van allerlei leesstrategieën, die helpen om teksten te begrijpen. Hij gaat verder met taalverwerving en taalverwerking. Het is belangrijk dat kinderen lezen leuk (blijven) vinden. Zelf een smaak ontwikkelen op het gebied van lezen is ook belangrijk in dit jaar. Een leuke website die hierbij kan helpen is boekenzoeker.org
Nederlandse spelling en grammatica in groep 6
De werkwoorden in de tegenwoordige tijd die eindigen op -t, -d en -dt, zijn belangrijk in groep 6. Kinderen in groep 6 leren bijvoorbeeld werkwoorden zoals: ik vind, hij vindt. Daarnaast worden de verschillende spellingscategorieën uitgebreid. In groep 6 leren kinderen bijvoorbeeld tweelingwoorden (logisch, luiaard), zogenaamde onthoudwoorden (energie, bioscoop) en regelwoorden (tellen, boortoren). In groep 6 krijgt je kind verder les in grammatica, waarbij hij de persoonsvorm en het onderwerp uit de zin leert te halen. Bij het schrijven leert je kind in groep 6 de belangrijkste leestekens goed te gebruiken (hoofdletter, punt, komma, dubbele punt, puntkomma, aanhalingstekens en haakjes).
Meer taal in groep 6
Jouw kind leert in groep 6 luisteren naar verhalen en presentaties. Hij kan deze kort samenvatten en hij leert tips en tops te geven over een presentatie van iemand anders. Jouw kind leert in groep 6 ook informatie te verzamelen over een onderwerp, een werkstuk te maken en zelf een presentatie te geven. Thema’s in boeken die dichtbij ze liggen, zoals pesten, macht en discriminatie, worden belangrijk. In groep 6 leert je kind zijn mening over een boek met argumenten te onderbouwen en na te denken over de inhoud.
Wat leert een kind in groep 7?
Groep 7 wordt vaak het belangrijkste jaar van de basisschool genoemd. De moeilijkste stof van rekenen en taal wordt in groep 7 behandeld. Met deze bagage gaat jouw kind naar groep 8, waar een groot deel wordt herhaald en de stof iets verder wordt uitgediept.
Lezen in groep 7
De kinderen werken hard aan steeds beter begrijpend leren lezen. Je kind leert in groep 7 om te gaan met leesstrategieën om de betekenis van teksten te doorgronden. Deze strategieën zijn: voorspellen waar de tekst over gaat, bedenken wat je al van het onderwerp af weet, nadenken over de vorm en structuur van de tekst en letten op bepaalde signaalwoorden in de tekst. Hij heeft dit de rest van zijn lerende leven hard nodig.
In groep 7 leert je kind ook uitgebreid te kijken naar de betekenis van een woord. Hij leert woordenschat-strategieën aan, om uit de tekst de betekenis van woorden te kunnen halen; zonder deze op te zoeken in bijvoorbeeld een woordenboek. Verder begint je kind in groep 7 onderscheid te maken tussen informatieve en betogende teksten en tussen feiten en meningen.
Het studerend lezen is nieuw voor jouw kind in groep 7. Hij doet ervaring op, om te leren van het lezen. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens vakken zoals geschiedenis. Het opdoen van deze ervaring is een duidelijke voorbereiding op het voortgezet onderwijs. Deze vaardigheid is voor de rest van de schoolcarrière erg belangrijk.
Spelling en grammatica in groep 7
Je kind leert in groep 7 zinnen verder te ontleden. Hij leert de persoonsvorm, het gezegde en het lijdend voorwerp te herkennen, net als de bepaling van tijd en plaats. Je kind oefent ook met het meewerkend voorwerp en het bezittelijk voornaamwoord. Daarnaast komen samengestelde zinnen met de hoofd- en bijzin aan bod.
De leerling leert werkwoorden in de tegenwoordige, verleden en voltooide tijd vervoegen. De onregelmatige werkwoorden (lopen, liep, gelopen) moeten ze uit hun hoofd leren in groep 7. Maar ook de spellingsregels voor de verschillende werkwoorden moeten kinderen in groep 7 kennen. Deze vallen namelijk niet allemaal binnen de regels van ‘t ex-kofschip.
In groep 7 komen de leenwoorden aan bod: woorden die afkomstig zijn uit een andere taal. Je kind leert werken met synoniemen, ook wel een ander woord voor genoemd.
Taalontwikkeling in groep 7: onderscheidend en kritisch
Er komen in groep 7 andere soorten teksten aan bod, zoals een stukje voor de krant of een kort verhaal. Je kind wordt in groep 7 uitgedaagd, bijvoorbeeld om een toneelstuk te schrijven. Of hij krijgt prikkelende schrijfopdrachten zoals: ”Je hebt het huisdier van je klasgenoot ontvoerd. Schrijf een dreigende losgeldbrief.”
Verder leert hij kritisch te zijn over teksten. Hij leert hier vragen over te stellen: “Klopt het allemaal wat er staat?” en “Wat voor bedoeling heeft de tekst?”.
En dan komt groep 8; wat leert je kind daar nog?
Je kind gaat in groep 8 voor een groot deel de lesstof herhalen. Sommige onderwerpen worden verder uitgediept. Het is het afrondende jaar van de basisschooltijd en er wordt gekeken naar welk vervolgonderwijs je kind kan en wil gaan.
Lezen in groep 8
Kinderen in groep 8 werken verder aan begrijpend lezen en studerend lezen. Er wordt ook veel aandacht besteed aan het lezen van tabellen en grafieken. Bij studerend lezen oefent je kind allerlei vaardigheden die helpen om de inhoud van de tekst te onthouden. Hij leert al een stukje ‘leren leren’. Zoals eerder genoemd is dit erg belangrijk voor volgend jaar.
Spelling en grammatica in groep 8
Er worden geen nieuwe regels geleerd in groep 8. Alle regels worden herhaald. Het leren van nieuwe woorden blijft gewoon doorgaan. Lezen blijft dé manier om spelling te verbeteren en de woordenschat te vergroten.
Het vervoegen van werkwoorden blijft belangrijk en daarbij de regel van het ’t ex-kofschip. Bij grammatica is er aandacht voor het bijvoeglijk gebruikte voltooide deelwoord. Je kind vindt het misschien lastig of er nu wel of geen extra d’s, t’s of tussenletters bij moeten.
In groep 8 leert hij ook het verschil tussen de lijdende en de bedrijvende vorm. Ook het verschil tussen ‘groter dan’ en ‘even groot als’ wordt uitgelegd en geoefend.
Taal in groep 8
Verschillende teksten komen in dit laatste jaar van de basisschool aan bod. Jouw kind gaat verder met het schrijven van verschillende soorten teksten, zoals een brief of een artikel. Je kind oefent in groep 8 ook met het vormen van zijn mening en het zichzelf uitspreken in een discussie. Wederom erg belangrijk voor volgend jaar.
Eindtoets in groep 8, zoals de CITO toets
De eindtoets in groep 8 is verplicht in Nederland. Vroeger was de CITO toets verplicht, inmiddels zijn er verschillende toetsen waaruit scholen mogen kiezen. De toets moet inzicht geven in de niveaus van taal en rekenen van de leerling. Die niveaus worden referentieniveaus genoemd en worden in het voortgezet onderwijs ook getoetst. Hier vind je uitgebreide informatie over de verschillende eindtoetsen en vind je oefenmogelijkheden.
Wil jij nog meer weten over wat jouw kind leert op de basisschool?
Neem contact met ons op als je vragen hebt. We zijn er voor jou om ze te beantwoorden. Ook kun je hier meer lezen over de eindtoets in groep 8.