Definitie
Als je het woord taalbeleving opzoekt, vind je niet makkelijk een definitie. Als je de woorden uit elkaar haalt dan wordt het direct duidelijker. In de Van Dale vind je de volgende definities:
taal (de; v(m); meervoud: talen)
1 spraakklanken waarmee je je gedachten en gevoelens aan anderen kenbaar maakt
2 spraakklanken van een bep. gemeenschap: de Nederlandse taal; in alle talen zwijgen volstrekt zwijgen
3 dat wat iem. zegt, zijn woorden: taal noch teken geven niets van zich laten horen
4 (in het algemeen) middel om gedachten en gevoelens kenbaar te maken: gebarentaal, lichaamstaal
be·le·ving (de; v; meervoud: belevingen)
1 ondervinding, innerlijke ervaring: in mijn beleving zoals ik het zie
2 enthousiasme
In de praktijk
Kortom, taalbeleving is: Hoe kinderen taal beleven, hoe zij de klanken innerlijk ervaren. Dat klinkt heel mooi, maar wat houdt dit in het dagelijkse leven of tijdens de lessen in?
Ouders vinden het belangrijk dat hun kinderen de Nederlandse taal op een goede en leuke manier bijhouden. De Nederlandse lessen komen bovenop een druk ander schoolprogramma, waardoor het belangrijk is hoe je de leerlingen de Nederlandse taal laat beleven. De leerkrachten bij Dutch for Children staan dus voor de geweldig leuke uitdaging deze Nederlandse Taal en Cultuur op een aansluitende en motiverende wijze hoog te houden.
Lezen, schrijven en praten
Nederlandse leerkrachten kun je geen groter plezier doen, dan bezig te zijn met taalbeleving: de mooie, interessante en verdiepende kant van de taal.
Het is heerlijk om verschillende genres verhalen en boeken te bespreken of te lezen. Je gaat op zoek naar wat de leerling aanspreekt. Ook is het belangrijk om de leerling te enthousiasmeren om een ander soort genre te proberen dan het genre dat hij altijd kiest.
Dutch for Children streeft ernaar om de leerlingen zo breed mogelijk kennis te laten maken met verschillende literaire mogelijkheden. Uiteraard wel binnen hun belevingswereld en kunnen. In de lessen gebruiken we naast boeken en verhalen: poëzie, songteksten, rap maar ook bijvoorbeeld actuele nieuwsartikelen.
Tijdens de les zijn er veel verschillende werkvormen om de taal te beleven:
- lezen van verhalen, boeken, poëzie
- het leren houden van een betoog of discussie
- het lezen en zelf maken van woordgrappen
- zelf verhalen bedenken en schrijven
- taalspellen spelen
- luisteren naar poëzie of muziek
Poëzie
Poëzie wil ik er hier nog graag even uitlichten. Als we met leerlingen gedichten schrijven, ontstaan er korte, krachtige en beeldende teksten. Teksten met een grote zeggingskracht. De kinderen vinden het leuk om zulke teksten te schrijven en ze voor te lezen. Ze lezen met plezier allerlei soorten gedichten. Deze poëzielessen zijn erop gericht, het gevoel voor poëzie dat de kinderen van zichzelf hebben, te vergroten. In onze werkwijze leren wij hen gebruik te maken van hun poëtische vermogens door ze te wijzen op wat ze uit zichzelf al doen. Door gedichten te schrijven en te bekijken hoe je die geschreven hebt, verwerf je inzicht in de werking van taal als uitingsmiddel. Wat is er mooier dan een tekst van jezelf te lezen of te horen die klopt, die jou raakt en die anderen raakt?
Cultuur
De cultuur kun je niet los zien van de taalbeleving: deze twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je kan het één niet zonder het ander onderwijzen.
Als je bezig bent met het onderwijzen van taal, ben je vanzelfsprekend bezig met het onderwijs van de cultuur van de groep die díe taal spreekt. Taalbeleving is onlosmakelijk verbonden aan het onderwijs in het Nederlandse Taal en Cultuuronderwijs (NTC).
Veel lesmaterialen en teksten uit NTC-onderwijs zijn helaas nog geschreven vanuit het perspectief van het onderwijs dat in het land van de auteur wordt gegeven. Hierbij wordt dus uitgegaan van de normen en waarden van het land van herkomst: Nederland. Vaak impliciet en hierdoor onzichtbaar. Het kan er bijvoorbeeld vanuit gaan dat iedereen gelijke kansen moet krijgen, of dat de leraar vertelt en de leerling luistert, etc. Dit kan niet allen voor misverstanden zorgen, maar ook voor verwarring bij leerlingen die Nederlands als vreemde taal leren. Culturele botsingen en onbegrip liggen voor de hand.
Deze ‘’nationalisering’’ van lesmateriaal is een van de redenen waarom Dutch for Children geen kant-en-klare lespakketten gebruikt, maar de lessen op onder andere cultuurvlak op maat worden gemaakt. Daar waar Nederlandse methoden worden gebruikt, worden deze ook aangepast aan de achtergrond en culturele beleving van de leerling.
Taalbeleving thuis
Taalbeleving is er iedere dag en overal. Aan de eettafel waar je je kinderen uitnodigt over hun dag of een gebeurtenis te praten, of na het voorlezen door over het verhaal te praten en te vragen, of als jullie een programma op televisie of internet bekijken. Dit is een natuurlijke manier van leren en taal beleven. Natuurlijk kun je hier ook heel gericht mee bezig zijn. Als je dat graag (meer) wilt doen, dan raad ik je aan de tips onderaan dit blog te bekijken.
Tot slot
Bij taalbeleving, taalvorming of literaire vorming wordt taal gezien als een middel waarmee je kunt uitdrukken wat je waarneemt, wat je meemaakt, wat je beweegt, beroert, wat je voelt en wat je wilt. Kinderen ontwikkelen hun taalvaardigheid door taal zo te gebruiken en steeds beter te leren gebruiken.
Zij ontwikkelen zelfvertrouwen in het gebruik van hun eigen taal en ook zelfvertrouwen in hun eigen ervaringen door taal te gebruiken om ervaringen van jezelf uit te drukken. Dit is niet iets wat je op school doet en ook geen ‘technische’ taalvaardigheid die je moet leren. Dit is iets voor henzelf, voor hun vrienden, voor iedereen die het maar horen of lezen wil. De kinderen ervaren dat taal een communicatiemiddel is. Taalvorming op deze wijze sluit meer aan bij het taalniveau wat kinderen zelf hebben. Dat is een hele belangrijke aanvulling op het taalproces; vooral ook voor het mondeling taalgebruik.
Tips
Taalbeleving thuis. Natuurlijk kun je hier gericht mee bezig zijn. Als je dat graag (meer) wilt doen, kijk dan eens op de onderstaande websites. Als je specifieke vragen hebt, kun je ons ook e-mailen via dutchforchildren@gmail.com
Actuele nieuwsberichten of artikelen om over te praten of te discussiëren:
https://jeugdjournaal.nl/
https://www.kidsweek.nl/nieuws
http://www.schooldebatteren.nl/stellingen/
Poëzie:
https://www.poeziepaleis.nl/
https://schrijvenonline.org
https://www.jeugdenpoezie.be/
Taalspellen:
https://www.spelletjesplein.nl/taal/
https://klasvanjuflinda.nl/leren/taal-leren/479/taalspelletjes/
Allerlei soorten beleving:
https://schooltv.nl