Hoe maakt mijn kind de juiste studiekeuze? Dit is het vervolg op het artikel ”Help, we gaan naar Nederland! Schoolkeuze op afstand.” Keer je na een verblijf in het buitenland met je gezin terug naar Nederland? En heb je kinderen die op een lastig keerpunt of voor een lastige studiekeuze staan? Dan is dit een artikel wat jou kan helpen met informatie, inzichten en advies, gegeven door Jacqueline Naaborg van Studiekeuze Top 3. Deze tips helpen jou kind bij het maken van een studiekeuze op afstand.
Het vorige artikel ging over het kiezen van een goede basis- en middelbare school. Dit blog is een aanvulling hierop en gaat over het teruggaan op het moment dat je kind net naar de middelbare school gaat, of voor een profielkeuze of studiekeuze staat. Dit kunnen extra lastige momenten zijn, bovenop de gewone terugkeerstress.
Jacqueline Naaborg van Studiekeuze Top 3, geeft in dit blog informatie over deze keuzes en wat hier allemaal bij komt kijken. Tevens geeft zij inzicht vanuit haar professie waar je allemaal aan kunt denken om je kind zo goed mogelijk te begeleiden bij deze studiekeuze op afstand.
Hulp bij studiekeuze op afstand: Eind groep 8
In groep 8 van de basisschool krijgen kinderen advies over de middelbare school, waar ik in dit blog over het kiezen van een school op afstand over schreef. Aan het einde van deze groep wordt duidelijk in welk niveau je kind kan doorstromen: vmbo (voorheen mavo), havo of vwo.
Het vmbo staat voor voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs en duurt 4 jaar. Leerlingen worden voorbereid op het volgen van een mbo-opleiding. Soms is het mogelijk om na het vmbo door te stromen naar de havo.
De havo staat voor hoger algemeen voortgezet onderwijs en duurt 5 jaar. Met een havodiploma kan je kind kiezen voor een opleiding in het hoger beroepsonderwijs (hbo). Ook kan hij eerst doorstromen naar het vwo (+ 2 jaar).
Het vwo (6 jaar) is het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (wo) en maakt het mogelijk om te studeren aan een universiteit.
Het is belangrijk dat je kind instroomt in het juiste niveau. Een kind dat op de tenen moet lopen of niet voldoende wordt uitgedaagd, kan zichzelf niet zijn en zal zich op zijn minst onprettig voelen.
Keuze op de middelbare school: Leerweg/ profielkeuze
Eenmaal op de middelbare school, kiezen leerlingen in het vmbo aan het einde van de tweede klas een leerweg. Havo- en vwo-leerlingen maken in de derde klas een profielkeuze. De periode voor deze keuze wordt onderbouw genoemd. In de onderbouw zijn er verplichte vakken. Ook in de bovenbouw krijgen de leerlingen enkele verplichte vakken, naast hun gekozen leerweg/ profiel. Denk hierbij aan onder andere Nederlands, Engels en Maatschappijleer.
Profielkeuze op het vmbo
Op het vmbo wordt in de bovenbouw gekozen voor een leerweg. Zo is er:
– de theoretische leerweg (met name algemeen vormende vakken);
– de gemengde leerweg (mix van theoretisch en beroepsgericht);
– kaderberoepsgerichte leerweg en;
– de basisberoepsgerichte leerweg.
Voor de theoretische leerweg kan er gekozen worden uit 4 profielen:
– Techniek
– Zorg en Welzijn
– Economie
– Landbouw.
Voor de overige drie leerwegen is er keuze uit tien beroepsgerichte profielen. Kijk voor meer informatie op deze link van de Rijksoverheid.
Profielkeuze op havo en vwo
Voor havo en vwo zijn er 4 profielen waaruit gekozen kan worden:
– Economie & Maatschappij: wiskunde A, economie, geschiedenis
– Cultuur & Maatschappij: geschiedenis, moderne vreemde taal (havo), wiskunde C (vwo)
– Natuur & Techniek: wiskunde B, natuurkunde, scheikunde
– Natuur & Gezondheid: wiskunde A, biologie, scheikunde
Het gekozen profiel vormt de basis van je latere vervolgstudie.
Een belangrijke keuze om te maken, maar dat kan ook best lastig zijn.
Studiekeuze: mbo, hbo of wo
Je zoon of dochter heeft de middelbare school in het buitenland succesvol afgerond en staat voor de keuze om verder te studeren. In het buitenland is het schoolsysteem anders dan in Nederland.
Laat je goed informeren welk niveau jouw kind in het buitenland heeft gedaan en waar hij naar kan doorstromen. Je kunt voor een eventuele diplomawaardering terecht bij Nuffic. Afhankelijk van het niveau (vmbo, havo, vwo) kan gekozen worden voor het middelbaar beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) of wetenschappelijk onderwijs (wo).
Hoe maak je de juiste studiekeuze vanuit het buitenland?
Zelfkennis is een belangrijk uitgangspunt en het begin van persoonlijk succes. Als je kind zichzelf goed kent, weet wat hij wilt en kunt, dan maakt hij gemakkelijker een passende profielkeuze of keuze voor een vervolgstudie. Je kunt met elkaar in gesprek gaan over gedragseigenschappen, leukste en saaiste vakken op school en waarom deze vakken zo leuk of saai zijn. Sommige kinderen praten al op jonge leeftijd over wat ze later willen worden.
Hoe was dat bij jouw kind en waar liggen die interesses nu? Welke studies en beroepen lijken leuk en interessant en waarom?
Terug naar Nederland. Kun je de bomen door het bos nog zien?
Als je teruggaat naar Nederland op het moment dat je zoon of dochter gaat studeren, dan is een tijdige aanpak gewenst. Vanuit het buitenland vraagt het kiezen van een (vervolg)opleiding soms om een creatievere aanpak aangezien je minder gemakkelijk de open dagen kunt bezoeken. Een studie kiezen, is een keuzeproces waar je goed en voldoende de tijd voor moet nemen. De basis voor de toekomst wordt immers gelegd.
Studiekeuze maken vanuit het buitenland: verdiep je in de mogelijkheden
Bovenstaande vragen kunnen weer de revue passeren. Daarnaast gaat je kind zich verdiepen in de vervolgopleidingen. Er zijn zoveel soorten opleidingen op mbo, hbo en universitair niveau, dat je wellicht door de bomen het bos niet meer ziet. Dat maakt dat deze keuze nog lastiger is dan een profielkeuze. Een passende studiekeuze scheelt in de toekomst tijd, energie én geld. Om inzicht in de opleidingen te krijgen, kun je uiteraard het internet afstruinen en de websites van de verschillende scholen of universiteiten bekijken. Een goed beeld van opleidingen en beroepen kun je krijgen op de website van Carrieretijger. Een onafhankelijke partij die de kwaliteit van de opleidingen beoordeelt en vergelijkt is de keuzegids. Je kunt kiezen uit de gidsen voor het mbo, hbo, wo en masters.
Bezoek open dagen en schrijf je kind op tijd in
Het beste moment om je te verdiepen in de opleidingen is vanaf het einde van de 4e klas of begin 5e klas van de middelbare school. Er zijn opleidingen waarvoor je moet worden ingeloot en daarvoor moet je al half januari ingeschreven zijn. Voor de overige opleidingen is de deadline 1 mei. Open dagen zijn er tijdens verschillende perioden in het jaar. Dit begint al in november. Het is fijn om hier gericht naar toe te gaan, zeker als je vanuit het buitenland komt. Je bent dan meestal niet voor een onbeperkte tijd in de gelegenheid scholen te bezoeken.
Scholieren hebben over het algemeen geen goed beeld van de studiemogelijkheden, ook niet als ze in Nederland de middelbare school hebben afgerond. Dit kan dus helemaal lastig zijn als je elders woont.
Begeleiding bij studiekeuze vanuit het buitenland
De studiekeuzebegeleiding verschilt enorm per middelbare school. Mijn advies is om bij de huidige middelbare school van je kind te informeren, wat zij ondernemen om je kind te helpen oriënteren op de verschillende opleidingen. Hiernaast kun je uiteraard ook zelf op onderzoek uitgaan en/ of een studiekeuzebegeleider of -adviseur inschakelen.
Het voordeel van een derde persoon inschakelen is dat er dan iemand meekijkt met een frisse, brede en onbevooroordeelde blik. Er zijn studiekeuzebegeleiders die gebruik maken van één of meerdere assessments. Dit kan helpen bij het vinden van een passende opleiding en het beroep dat daarmee mogelijk is.
Een assessment tijdens studieloopbaanbegeleiding
Let erop dat een goed assessment een gevalideerd en geregistreerd instrument is. Gevalideerd wil zeggen dat de uitkomst laat zien wie je bent en niet wie je wilt zijn (het is dus zichtbaar als er sociaal wenselijk is geantwoord).
Er worden allerlei gratis studiekeuzetesten en beroepskeuzetesten aangeboden op internet. Dit kan een eerste indruk geven, maar de uitkomst is vrij algemeen en er wordt geen link gemaakt met de eigenschappen van de persoon.
Student Profiel Analyse
Het assessment dat ik zelf inzet is de online vragenlijst voor de Student Profiel Analyse (SPA) en is gebaseerd op de DISC (staat voor: dominantie, invloed, stabiliteit en conformiteit). Dit gaat over de verschillende gedragsstijlen van mensen. Met deze SPA, een persoonlijke gedragsanalyse krijgt je kind onder andere inzicht in zijn/ haar talenten, eigenschappen, motivatoren en passende taken en werkgebieden.
Het mooie van dit instrument is dat de link wordt gelegd met alle opleidingen in Nederland op mbo, hbo en wo niveau. Dus je krijgt met één druk op de knop een overzicht van de opleidingen die passen bij het persoonlijke profiel van je kind. Dat een studie past, wil niet zeggen dat hij dit ook ambieert. Dat wordt ook meegenomen in de gesprekken en de bedoeling is dat er een top 3 wordt gemaakt waaruit de student in spe uiteindelijk kan kiezen.
Gesprekken voeren over de studiekeuze
Ik als toegepast psycholoog vind het zeer belangrijk dat er na een dergelijk onderzoek één of meerdere gesprekken plaatsvinden. Uitleg en toelichting van de uitkomsten is van belang zodat de informatie op een juiste manier wordt geïnterpreteerd en onduidelijkheden kunnen worden weggenomen.
Ook bij het maken van een keuze in middelbaar of hoger onderwijs geldt dat het gevoel bij een school belangrijk is. Dus als het even kan, adviseer ik je om samen met je kind de scholen te bezoeken en hem zich te laten inleven in het feit hoe het zou zijn om de komende jaren op die school rond te lopen.
Bruikbare websites
– Rijksoverheid
– de keuzegids.nl
– https://www.nuffic.nl
– http://www.profieltest.nl
– Studiekeuze Top 3
– Dutch for Children: het eerste artikel over keuze van de basisschool en het voorgezet onderwijs