Speciaal onderwijs is nodig om verschillende redenen. Elk kind is uniek en sommigen hebben extra ondersteuning nodig in hun onderwijs. Als je een expat bent of een teruggekeerd Nederlands gezin, is het cruciaal om te begrijpen wat je anno 2023 kunt verwachten van het Nederlandse onderwijssysteem met betrekking tot de leerbehoeften van je kind.
In dit artikel duiken we in het concept van passend onderwijs en wat het betekent voor kinderen in Nederland. Eerst bespreken we de ondersteuning die kan worden geboden op de reguliere scholen. Vervolgens de mogelijkheden die er zijn voor speciaal onderwijs, de vier clusters. Tot slot bespreken we de verschillende manieren om tot een diagnose te komen als er sprake is van een zorgbehoefte bij je kind.
Dit artikel vind je hier in het Engels.
.
Ondersteuning op reguliere Nederlandse scholen
.
Alle scholen in een specifieke regio bieden een basisondersteuning aan hun leerlingen, bekend als basisondersteuning. Als uw kind uitdagingen ondervindt in zijn leerproces, neemt de school de eerste stap om deze problemen te begrijpen en aan te pakken.
De basisondersteuning omvat:
- .hulp voor leerlingen met dyslexie
- beheersen van gedragsproblemen
- extra begeleiding voor leerlingen met verschillende intelligentieniveaus
- noodzakelijke hulpmiddelen en toegankelijke schoolinfrastructuur
- protocollen voor medische ingrepen indien nodig
.
Schoolondersteuningsprofiel
.
Elke school beschrijft haar aanpak van ondersteuning voor leerlingen in het schoolondersteuningsprofiel. Dit document bevat details over personeelsbezetting, zoals het inhuren van remedial teachers of onderwijsassistenten, om te voldoen aan de verschillende behoeften van leerlingen.
.
Clusters onderwijs: de 4 clusters
.
Speciaal onderwijs in Nederland is ingedeeld in vier clusters op basis van de aard en omvang van de benodigde ondersteuning.
- Cluster 1: Onderwijs aan blinde en slechtziende kinderen
- Cluster 2: Onderwijs aan dove, slechthorende kinderen en kinderen met ernstige spraak- en taalproblemen
- Cluster 3: Onderwijs aan kinderen met lichamelijke of verstandelijke beperkingen en langdurig zieke kinderen
- Cluster 4: Onderwijs aan kinderen met ernstige gedragsproblemen en psychiatrische problemen
.
Leeftijd en overgang
.
Speciaal onderwijs is beschikbaar voor kinderen vanaf 4 jaar. Uitzonderingen zijn kinderen met gehoorverlies die vanaf 3 jaar naar een cluster 2-school mogen. Over het algemeen kunnen kinderen in het speciaal onderwijs blijven tot het einde van het schooljaar waarin ze 14 jaar worden.
.
Toelating en verplichtingen van scholen
.
Voor toelating tot speciaal onderwijs heeft een kind een certificaat van geschiktheid nodig van het samenwerkingsverband. Het is echter belangrijk op te merken dat cluster 1- en cluster 2-scholen niet wettelijk verplicht zijn om studenten toe te laten, maar wel verplicht zijn om zich in te spannen om, indien ze het kind niet kunnen opvangen, een geschikt alternatief te vinden.
.
Speciale leerbehoeften: Diagnose en onderzoek
.
Hieronder de meest voorkomende diagnoses waaruit speciale leerbehoeften voortkomen.
Dyslexie: kinderen met dyslexie hebben moeite met het leren en nauwkeurig en/of vlot toepassen van lees- en/of spellingvaardigheden op woordniveau.
Dyscalculie: kinderen met dyscalculie hebben moeite met het aanleren en nauwkeurig en/of vlot toepassen van rekenvaardigheden en wiskundige kennis.
ADHD: ADHD is de afkorting van attention-deficit/hyperactivity disorder, in het Nederlands bekend als aandachtsdeficiëntie-hyperactiviteitsstoornis.
Autisme: autisme is een ontwikkelingsstoornis waarbij de ontwikkeling van kinderen anders verloopt dan die van andere kinderen. Ze vinden het moeilijk om informatie te verwerken, wat kan leiden tot boosheid of zich juist terugtrekken. Typerend voor kinderen met autisme is dat ze weinig of moeilijk contact maken en gefixeerd kunnen zijn op één onderwerp of activiteit. Deze kinderen zijn gevoelig voor prikkels die stress en angst veroorzaken.
Autisme wordt gezien als één stoornis, autismespectrumstoornis (ASS), met ernstige of minder ernstige kenmerken. Voorheen werden verschillende autismespectrumstoornissen onderscheiden, zoals klassiek autisme, Asperger of PDD-NOS.
Hoogbegaafdheid: een hoogbegaafde leerling heeft een zeer hoge algemene intelligentie die kan worden uitgedrukt in een IQ-score hoger dan 130. Hoogbegaafden kunnen snel veel informatie verwerken en zich sneller ontwikkelen dan gemiddeld intelligente leerlingen. Ze kunnen een grote ontwikkelingsvoorsprong hebben op cognitief, sociaal, emotioneel, moreel en motorisch gebied, evenals op het gebied van persoonlijke ontwikkeling.
Veel van deze kinderen hebben een sterk rechtvaardigheidsgevoel, denken diep na over levensvragen en zijn gevoelig voor signalen en stemmingen uit hun omgeving.
.
Onderzoek om tot diagnose te komen
.
Er zijn twee mogelijkheden: de school voert onderzoek uit of ouders kunnen zelf onderzoek laten doen. Hieronder worden beide mogelijkheden toegelicht.
Onderzoek door de school
.
Als u zich zorgen maakt over uw kind op school, is het het beste om dit te bespreken met de leerkracht, mentor, de intern begeleider of zorgcoördinator.
Schoolondersteuningsplan
Wat de school voor uw kind kan betekenen, staat beschreven in het schoolondersteuningsprofiel en de schoolgids. Als deze begeleiding niet tot een oplossing leidt, kan de school, met uw toestemming, de hulp van een schoolbegeleidingsdienst of onderwijsadviesdienst inschakelen.
Onderzoek in samenwerking met de school kan inzicht bieden in de onderliggende oorzaken van de problemen en aanknopingspunten bieden voor mogelijke oplossingen.
Een onderzoek kan didactisch (gericht op schoolse kennis en vaardigheden) of psychologisch (gericht op intelligentie en persoonlijkheid) zijn. Uit het schoolonderzoek blijkt of een kind voldoet aan de criteria om een diagnose te krijgen. Informeer vooraf bij de school wat er met de onderzoeksgegevens zal gebeuren.
Zorgbudget
De school beschikt over een zorgbudget dat kan worden gebruikt voor onderzoek en extra zorg in de klas. Over het algemeen is dit budget voldoende voor de benodigde zorg op school. Soms kan het voorkomen dat ouders worden gevraagd bij te dragen aan de kosten. In dat geval kunnen ouders bij hun eigen zorgverzekeraar of de gemeente vragen om vergoeding van begeleiding of hulpmiddelen.
Zelf onderzoek laten doen
>
Ouders kunnen ook buiten de school om onderzoek laten doen naar leerproblemen. Als je denkt dat onderzoek meer duidelijkheid biedt over de leerproblemen van je kind, maar de school werkt hier niet aan mee, kun je overwegen zelf onderzoek te laten doen. Hiervoor kun je terecht bij een psycholoog of pedagoog.
Kosten
Wanneer u zelf besluit onderzoek te laten doen, kunt u geen aanspraak maken op het zorgbudget van de school. In dat geval zijn de kosten voor jezelf. Bij een vermoeden van een stoornis worden de kosten voor onderzoek van cliënten tot 18 jaar vergoed vanuit de GGZ door de gemeente. Een verwijzing is hiervoor vereist.
.
Speciaal onderwijs 2023: kennis van het systeem helpt
.
Het begrijpen van de nuances van aangepast onderwijs en de beschikbare ondersteuningssystemen is van groot belang voor ouders met kinderen die uitdagingen ondervinden in hun leertraject.
Of je kind nu extra hulp nodig heeft binnen reguliere scholen of gespecialiseerd onderwijs in specifieke clusters, het Nederlandse onderwijssysteem is gericht op een op maat gemaakte aanpak om aan diverse behoeften te voldoen. Het is essentieel om goed geïnformeerd te zijn, nauw samen te werken met de scholen en zo ervoor te kunnen zorgen dat je kind zich op zijn beste manier ontwikkelt.
Vragen over speciaal onderwijs 2023
.
Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen, kun je ons altijd mailen via ons contactformulier of e-mail.
Of kijk naar het aanspreekpunt in jouw regio of de vereniging voor ouders met kinderen die speciale leerbehoeften hebben,
.
Aanspreekpunt passend onderwijs
.
Na de school zelf, is het samenwerkingsverband in jullie stad of regio het eerste aanspreekpunt over passend onderwijs. Ieder verband heeft een ouder- en jeugdsteunpunt waar je terecht kan voor meer informatie en ondersteuning bij het vinden van passende onderwijsaanbod. Hier kun je op stad zoeken naar het samenwerkingsverband.
.
Vereniging Balans
.
Balans ondersteunt en vertegenwoordigt ouders zo goed mogelijk door op verschillende manieren informatie en kennis te delen. Op hun website vind je veel informatie.
.