Onderwijssystemen wereldwijd vergelijken: bestaan horror-scholen in Nederland? Hoe is dat in de wereld?
Hebben we in Nederland “Horror-scholen”? Nee, gelukkig niet echt. Maar de term verwijst naar de beleving van ouders en kinderen. Het gaat over kinderen die vanuit het buitenland en een buitenlands schoolsysteem naar Nederland en een Nederlands onderwijssysteem terugkeren. Naast alle reguliere verhuisstress ontdekken ze dat Nederlandse scholen vaak niet voorzien in de zorg en aandacht die deze expatkinderen nodig hebben. En in de meeste gevallen is het onderwijssysteem in Nederland überhaupt afwijkend van wat zij in het buitenland gewend waren.
Maar hoe zit dit nu omgekeerd? Dit artikel vergelijkt onderwijssystemen wereldwijd. Ga je verhuizen naar het buitenland met kinderen, of terugkeren naar Nederland? Dan gaat dit artikel je helpen. Want hoe ervaren Nederlandse ouders de scholen in het buitenland? Wij deden onderzoek.
Je een nieuw onderwijssysteem eigen maken na verhuizing naar het buitenland
Gezinnen met schoolgaande kinderen die vanuit Nederland naar het buitenland verhuizen krijgen niet alleen te maken met culturele uitdagingen. Ze zullen zich echter ook nieuwe onderwijssystemen eigen moeten maken. Uit persoonlijke ervaring weet ik hoe lastig het is om iedere keer weer in een nieuw land op zoek te moeten naar een passende school voor mijn kinderen. Na mijn eerdere artikel Horror-scholen in Nederland (gepubliceerd op 8 november 2019) ontving ik veel reacties van Nederlandse ouders in het buitenland. Die reacties gingen niet alleen over het onderwijs in Nederland, maar ook over de schoolsituatie in hun gastland. Als vanzelf ontstond daaruit een nieuwe vraag: Hoe ervaren Nederlandse ouders de scholen in het buitenland?
Het wereldwijd vergelijken van onderwijssystemen
Voor gezinnen die met schoolgaande kinderen verhuizen naar het buitenland, zijn er niet alleen culturele uitdagingen op komst. Zoals eerder genoemd zijn er nieuwe onderwijssystemen om te leren kennen.
Onze zoon wilde bijvoorbeeld ruim 4 jaar geleden totaal niet naar het buitenland. Toen we hem bovendien uit een systeem van ‘Natuurlijk Leren’ in Nederland, naar een systeem van ‘klassiek onderwijs’ in Curaçao overhevelden, had dat consequenties. Hij had het erg moeilijk met overschakelen naar een klassieker systeem. Dit kwam zijn prestaties en vooral ook zijn leerplezier niet ten goede.

Onderwijs systemen zijn over de hele wereld anders. Vrienden maken in een nieuw onderwijssysteem is erg belangrijk.
Nieuwe vrienden maken is erg belangrijk, wanneer je moet wennen aan een nieuw land en nieuw onderwijssysteem.
Onderwijssystemen verschillen wereldwijd
Niet alle onderwijssystemen over de hele wereld zijn gelijk. Je kunt je repatriëring moeilijker maken dan nodig is, als je niet zorgvuldig nadenkt over elke leerfase en de daaruit voortvloeiende kwalificaties voor je kind. In het slechtste geval kan dit de toegang tot een voorkeursopleiding voor hoger onderwijs tegenwerken.
Om deze reden hebben we onlangs vanuit Curaçao al erg goed nagedacht en ons goed geïnformeerd wat betreft het onderwijssysteem voor onze dochter. Dit ging over de stap van klassiek vwo Nederlands onderwijs te Curaçao naar Amerikaans Internationaal onderwijs in de Dominicaanse Republiek. Hierbij hebben we goed gekeken naar de vereisten van de universiteiten in Nederland, om die opties voor onze dochter ook open te houden.
Horror-scholen in Nederland
In het artikel over Horror-scholen in Nederland werd het overduidelijk dat Nederlandse ouders die met kinderen uit het buitenland komen, enorm schrikken van de berichten uit Nederland. Ze schrikken van berichten over het lerarentekort, de enorme klassen en het principe dat ieder ‘zorg-kind’ die vroeger speciaal onderwijs genoot nu ook aangenomen wordt in de al overvolle klassen. Ook werd duidelijk dat de scholen in Nederland minder goed uitgerust zijn om de inmiddels internationale Nederlandse kinderen goed op te vangen. En dit na jaren meestal hoog kwalitatief onderwijs te hebben genoten in het buitenland.
Het onderzoek naar scholen overal ter wereld: Onderwijssystemen vergelijken kan, met veel dank aan al die Nederlands ouders met kinderen in het buitenland!
Hieruit ontstond kortom als vanzelf de vraag hoe Nederlandse ouders in het buitenland de scholen in het buitenland ervaren. Meer dan 60 Nederlandse ouders die in het buitenland wonen, hebben zich opgegeven en uiteindelijk hebben 57 gezinnen meegedaan. In dit onderzoek heeft Dutch for Children gekeken naar hoe Nederlandse kinderen leren in het buitenland. Ook keken wij naar hoe het onderwijssysteem ouders in het buitenland bevalt. De volgende aspecten hebben we uitgelicht:
- Naar welke soort scholen gaan de Nederlandse kinderen in het buitenland?
- Wat voor leersystemen kennen deze scholen wereldwijd?
- De sterke kanten van dit onderwijs
- De verbeterpunten van dit onderwijs
- Hoe ervaren Nederlandse ouders en kinderen in het buitenland dit onderwijs in vergelijking tot de Nederlandse onderwijssystemen?
Drie opvallende zaken uit het onderzoek:
- 79% van de ouders in het buitenland is tevreden over de school in het buitenland;
- De kracht van buitenlandse scholen zit voor een groot deel in het meer uitdagen en het tot hogere prestaties motiveren dan Nederlandse scholen;
- Nederlanders in het buitenland zónder Nederlands onderwijservaring zien het onderwijs in Nederland volgens stereotypering eerder als slecht, in tegenstelling tot de ouders die wel die ervaring hebben gehad.
Wereldwijde onderwijssystemen; het onderzoek onder Nederlandstalige (expat)gezinnen in het buitenland
De scholen en onderwijssystemen waar Nederlandse ouders en kinderen mee te maken krijgen in het buitenland zijn zeer divers. Van lokaal, internationaal, privé, thuisonderwijs, online onderwijs tot klassiek christelijk onderwijs. In deze lijst kun je de verschillende schoolsystemen wereldwijd vinden.
Zijn de onderwijsystemen anders dan in Nederland? Enkele citaten van Nederlandse ouders in het buitenland.
- Op deze school dragen de kinderen vanaf groep 3 een schooluniform. Dat vind ik prima (Frankrijk).
- Vanaf het moment dat ze naar school gaan als kleuter is het op zijn Engels serieus. Het spelen is zo goed als over en er wordt veel tijd besteed aan rekenen en taal (Australië).
- Zeer tevreden en blij dat onze zoon deze ervaringen meekrijgt van diversiteit in culturen en de enorme mogelijkheden die geboden worden (Kuala Lumpur, Maleisië).
- Ik heb er wel over nagedacht om terug te gaan naar Nederland, om mijn kinderen daar naar school te laten gaan omdat het hier zo slecht is (Griekenland).
- Ja, dit is de perfecte school voor onze zoon en de combinatie 3 dagen school – 2 dagen thuis, werkt ook erg goed voor ons (Seattle USA).
Tevredenheid van expatgezinnen over onderwijssystemen wereldwijd
Opvallend is dat 79% van de ondervraagde Nederlanders in het buitenland tevreden is met de scholing. In de meeste gevallen houdt dit ook in dat ze tevreden zijn met het onderwijssysteem. Ten opzichte van het Nederlands onderwijs in het algemeen, bejubelen ouders de bredere ontwikkeling van hun kinderen in het buitenland en de stimulans vanuit school om het beter te doen. Zoals in Nederland de prestatiedruk, in de zin van ‘beter zijn dan de rest en jezelf’, vaak als negatief wordt ervaren, is dat in het buitenland het tegenovergestelde: Kinderen die ervoor gaan, worden positief beloond.
- Ceciel uit Peru deelt met ons dat de druk van de Amerikaanse scholen wel hoger is, maar dat haar kinderen erbij floreren. Dit wordt in Nederland naar haar idee vaak negatief ervaren. ”Je kop boven het maaiveld uitsteken is niet erg Nederlands.”
- Uiteraard en helaas zijn er ook minder positieve ervaringen en ervaart de andere 21% van de ouders het onderwijssysteem waar hun kinderen in zitten als ronduit slecht of twijfelachtig. Dit heeft voornamelijk te maken met de cultuur van het land en de kwaliteit van het onderwijs in het algemeen in dat land.
- ‘’De kinderen leren weinig op school…’’, aldus een moeder in Griekenland.
- Patricia vertelt over de school in Ghana waar haar kinderen naar toe gaan: ’’Het is veel klassikaal herhalen, de stof wordt erin gestampt, maar er wordt niet getoetst of kinderen de dingen daadwerkelijk begrijpen.’’
Sterke punten van onderwijssystemen wereldwijd
Als sterke punten binnen zowel internationale en privéscholen als lokale scholen worden vooral de volgende aspecten aangegeven: de meertaligheid, de brede ontwikkeling en de kleinschaligheid van de klassen.
Verschillende ervaringen van Nederlandse ouders in het buitenland
Opvallend is wat de moeder uit Californië over radical unschooling vertelt: ‘’Ze kunnen zich volledig ontwikkelen en doen geen dingen die tijd verspillen of waar ze nog niet aan toe zijn. Mijn kinderen houden van leren.’’ Hier kun je meer lezen over radical unschooling.
Een gezin uit Colombia ervaart het schoolsysteem van hun IB-internationale school pittig. De kinderen vinden het echter erg leuk en gaan met plezier naar school.
In Mandurah in West Australië, krijgen de kinderen van Wendy veel verantwoordelijkheid op school. Dit wordt als zeer positief beleefd. Het is een openbare school met het motto ‘Leer met je hart!’. Kinderen worden op deze school gestimuleerd om hun beste gedrag te tonen en te laten zien dat ze bereid zijn om te leren.
In Santander in Spanje gaan de zoon en dochter van Mirjam naar een klassieke katholieke basisschool. Daar leren ze nog cursief schrijven: ze is hier erg blij mee.
Veel ouders geven aan erg tevreden te zijn met de diversiteit van culturen die kinderen meekrijgen in en om school. Vanuit veel staten in de Verenigde Staten wordt gemeld dat leerkrachten met meer respect worden behandeld dan in Nederland. Dit melden ouders in Oostenrijk ook.
Verbeterpunten van onderwijssystemen wereldwijd
Verbeterpunten van onderwijssystemen wereldwijd variëren van teveel uren draaien, teveel huiswerk tot de verbetering van de taalkwaliteiten van leerkrachten.
Meer ervaringen uit de praktijk in verschillende landen
Ook het eerder genoemde positieve aspect van pittige prestatiegerichtheid kan negatief worden ervaren. Nelleke uit Dubai, met het IB-systeem op school, vindt dat er te weinig naar de leerling wordt gekeken en vooral naar het aantal behaalde punten. Sommige ouders vinden een strakke discipline prettig en anderen ervaren dit als ‘teveel’ en een vorm van ‘betutteling’.
Een moeder uit Indonesië vertelt over de lokale privéschool waar de kinderen naar toe gaan. “We hebben vaak het Engels van de juffen moeten verbeteren. Ook op onderwijsgebied heb ik veel bijgedragen vanuit de ouderraad.’’ Bij deze school is er ook sprake van grote werkdruk en veel huiswerk.
In Tsjechië was de teleurstelling groot bij Miranda, waar de aandacht op de lokale basisschool vooral uitging naar de leerlingen die goede cijfers haalden.
In Griekenland heeft Aletta eigenlijk geen enkel goed woord over over het onderwijssysteem: ‘’De kinderen leren weinig op school. Veel kinderen volgen bijscholing op de zogeheten ‘frontistiria’. Dit zijn extra lesuren tegen betaling op privé-instituten. Dit vindt allemaal plaats na schooltijd. De lessen zijn soms wel tot 22.00 uur ’s avonds.’’
In sommige landen in Afrika en in het Caribisch gebied straffen leerkrachten nog fysiek. Gelukkig hebben de respondenten hier zelf geen ervaring mee gehad. Voor een ouder was het, toen zij hierachter kwamen, direct een reden om van school te wisselen. Hun kinderen waren op tijd van school.
De wisseling vanuit het Nederlandse schoolsysteem naar het schoolsysteem in het buitenland is te doen
Bijna alle kinderen van deze ondervraagde ouders, hebben het naar hun zin op school en leren veelal met plezier. De wisseling vanuit het Nederlandse schoolsysteem, of de start in het buitenlands schoolsysteem is gelukt. Sommige kinderen moesten wennen, wat meestal taal- en cultuur gerelateerd was. Niet in de laatste plaats is het wennen voor ons als Nederlandstalige en opgevoede ouders. Brede leeromgevingen, verschillende culturen en talen blijken hier de overtuigende factoren in te zijn. En laten we de waardevolle ervaring en levenslessen van het verhuizen naar het buitenland niet onderschatten.
Nederlandse Taal- en Cultuur online: Nederlandse online les is helpend
Een aantal kinderen volgt bovendien Nederlandse lessen bij een NTC- of online-school. Wij merken bij Dutch for Children het volgende vanuit onze jaren ervaring met online Nederlandse les aan Nederlandstalige kinderen in het buitenland. Een groeiend aantal ouders besluit om de taalgok aan de achterkant van de uitzending niet te nemen. Zij kiezen op tijd voor online Nederlandse les voor een betere aansluiting op de scholen en studies in Nederland. Een goede keuze, blijkt uit de feedback die we over onze online Nederlandse lessen krijgen van ouders die uit het buitenland terugkeren naar Nederland.
Online Nederlandse les verzekert de continuïteit in de Nederlandse taalontwikkeling
Met online Nederlandse les voor jouw (expat)kinderen verzeker je de continuïteit in de Nederlandse taalontwikkeling van je kind en de groeimogelijkheden in de Nederlandse taal. Verder krijg je zelf een stuk ontzorging op het vlak van de Nederlandse taal voor jezelf (de lessen worden iedere week gegeven waar ouders in príncipe niet meer naar om hoeven te kijken). Tenslotte verzeker je het behoud of herontdekken van het plezier van je kind in de eigen moedertaal.
Dit laatste blijkt belangrijker dan je misschien in eerste instantie denkt. Het werkt namelijk zeer bevorderend voor de overgang, mocht je gaan remigreren. Het zorgt ervoor dat de landing in Nederland zo soepel en zacht mogelijk verloopt. Hier kun je meer lezen over wat online Nederlandse les inhoudt voor je kind.
Wanneer je met kinderen naar het buitenland verhuist, kun je soms vooraf al rekening houden met het buitenlandse onderwijssysteem
Al voor de verhuizing van Nederland naar het buitenland rekening houden met het onderwijssysteem is soms mogelijk. Of dit mogelijk is, is uiteraard persoonlijk en afhankelijk van de wijze waarop je naar het buitenland vertrekt en aan wiens regels je (bijvoorbeeld van het bedrijf) je moet houden. Elk onderwijssysteem over de hele wereld heeft zijn eigen examenregeling of beoordeling van de prestaties van de leerling, waardoor studenten meestal doorgaan naar de volgende leerfase. Hier rekening mee houden is erg belangrijk voor de continuïteit of voor de overgang ter zijner tijd naar een ander onderwijssysteem.
Het Brits curriculum
Het onderwijssysteem in het Verenigd Koninkrijk is één van de meest gerespecteerde en wijd gerepliceerde leerstructuren over de hele wereld. Een groot aantal internationale scholen onderwijst volgens het Brits curriculum. Hierdoor heeft een student/leerling niet alleen continuïteit bij de uitgaande verhuizing, maar ook bij terugkeer en dan met name bij de examens.
Internationaal onderwijs
In veel van de zich snel ontwikkelende belangrijke internationale emigratiebestemmingen, zoals het Midden-Oosten en Azië-Pacific, zal het zelfs nodig zijn om naar een internationale school te gaan, omdat het onwaarschijnlijk is dat staatsonderwijs een haalbare optie is voor expats.
Staatssystemen; lokaal onderwijs
Op bestemmingen zoals veel Europese landen, de Verenigde Staten en Australië, zijn staatssystemen zeer hoog aangeschreven en kunnen gezinnen meer openstaan voor het vooruitzicht naar een lokale, door de overheid gefinancierde school. Deze optie heeft het extra voordeel dat het helpt bij sociale integratie en een alternatief is voor kostbare internationale scholen.
Amerikaanse schoolsystemen
In de Verenigde Staten ziet het onderwijs er in vergelijking met Nederland ook anders uit. High School diploma’s worden anders gewaardeerd in Europa dan IB-diploma’s. Het basisonderwijs begint bij de Kindergarten, ook wel pre-K en K genoemd. Vervolgens volgen kinderen hierna zes jaar lang basisonderwijs (Elementary of Primary School). Na het doorlopen van de basisschool zullen de kinderen naar de High School gaan. Dit is vergelijkbaar met onze middelbare school. Tussendoor kunnen ze ook naar de Junior High School gaan, ook wel bekend als Middle School. Iedere staat heeft dit weer anders geregeld. Na High School kun je officieel gaan studeren in Amerika, maar dat is niet hetzelfde als in Nederland.
Gaan studeren in Amerika wordt ook wel College genoemd. Het systeem van het onderwijs in Amerika schrijft niet voor dat dit verplicht is, maar de universiteiten in Amerika staan bekend als ‘op en top’. Denk maar aan het bekende Harvard of MIT, twee universiteiten die een hoge reputatie genieten. Er zijn daarentegen ook veel mindere goede hogere scholen (die zich universiteiten noemen) en universiteiten.
Het overzicht van UNESCO
Op de website van UNESCO vind je een downloadbaar overzicht en vergelijk van internationale onderwijssystemen en kwalificaties.
Hulp voor ouders die op het punt staan met hun kinderen naar een ander land, met andere onderwijssystemen, te verhuizen
Het vergelijken van schoolsystemen wereldwijd blijft lastig, zeker als het gaat om kwaliteit, vergelijkbaarheid, toepasbaarheid, curriculum etc. Wil je graag eens overleggen of advies op maat? Stuur me een p.m. via messenger of een e-mail met je e-mailadres, de leeftijd(en) van je kind(eren) en we spreken op korte termijn online met elkaar af.