Laatst las ik mijn eerste berichten terug uit onze persoonlijke blog over onze emigratie naar Curaçao. Mooi om te lezen hoe we de eerste weken als gezin beleefden. Ook goed om te lezen hoe ik me toen best een beetje zorgen maakte om verloedering van de Nederlandse taal van mijn kinderen. Ik maakte me zorgen om taalproblemen door meertaligheid. Nu ben ik ruim vier jaar verder en heb de kennis en ervaring om te kunnen zeggen; ik maakte me teveel zorgen.
Bezorgdheid om ‘verliezen’ van de Nederlandse taal
Sommige ouders hebben reden voor die bezorgdheid. Op het moment dat kinderen bijvoorbeeld slordiger worden in de Nederlandse zinsopbouw, of steeds moeilijker op woorden in het Nederlands komen, of steeds meer gaan mixen met de ander taal op het moment dat ze Nederlands praten, kun je je zorgen maken. Deze kinderen leven vaak in landen, waar ze buiten huis alleen maar een andere taal spreken of kinderen zijn die naar een internationale school gaan. Het is geen reden voor angst, maar het is wel een signaal. Gelukkig is het een signaal waar je als ouders gemakkelijk iets mee kan. Taalverloedering klinkt ernstig. Geloof me, ik heb gezocht naar een ander dekkend woord maar kwam toch weer uit op deze.
Verloedering Nederlandse taal
Taalproblemen en taalverloedering begint bij slordigheden. Het gaat bijvoorbeeld om zaken waarvan het je niet opvalt of waarover je denkt dat het een toevallige onzorgvuldigheid is, zoals het verwisselen van lidwoorden. Echter, als het zich langzaam aan verder ontwikkelt en er meer slordige taal wordt gebruikt dan eerder dan is er sprake van verloedering van de Nederlandse taal. Zoals kinderen die uiteindelijk ‘de’ en ‘het’ categorisch verkeerd gaan gebruiken.
Expatkinderen, kinderen die geëmigreerd zijn en kinderen in het internationale onderwijs, komen vaak meer in aanraking met een andere taal dan de moedertaal. Dit kan tot slordigheden of erger leiden in de moedertaal als je niets met dit signaal doet.
Toen ik zelf bang was voor verloedering van de Nederlandse taal
Nu eerst het beruchte stukje uit een blog van twee jaar geleden, waarin mijn zorgen naar voren kwamen. Week 5 en ik hoor mijn dochter al anders gaan praten. De leuke meiden waar ze mee omgaat, nemen het niet meer zo nauw met de Nederlandse taal. Terwijl we gezellig in de Spa zitten te kletsen (mijn dochter ging n.l. haar wenkbrauwen laten harsen (*zoekt huilend-van-de-lach smilie*), leggen de meiden het me uit. Je vergeet als je hier bent vanzelf of het nu ‘de’ of ‘het’ is en omdat iedereen hier zo praat maakt het niet uit. Oké…. Afijn, als een van de dames vervolgens tijdens een ander gesprek vertelt dat ze op die muur een schilderij zou zetten, om de kamer leuker te maken…weet ik dat mij een schone taak is weggelegd om het Nederlands van onze kinderen op niveau te houden. Hoe heb ik deze schone taak 😉 opgepakt?
Was mijn angst voor taalverloedering terecht?
Allereerst bleek in mijn geval dat ik meer beren op de weg zag dan dat ze er daadwerkelijk waren. Helaas integreer je hier als Nederlander lastig, waardoor je weinig in aanraking komt met de andere taal Papiaments. Dit wist ik, maar dat dit ook een voordeel had wist ik niet.
Verder hebben we de luxe door de locatie én het werk van mijn man, dat onze kinderen naar een Nederlandse privéschool kunnen gaan. De voertaal is daar Nederlands, het curriculum is Nederlands en ook de sociale taal is daar voor het grootste deel Nederlands. Toch hadden deze leuke meiden eerder in het verhaal dezelfde voordelen. De signalen werden niet opgepikt of niet serieus genomen. Ik weet natuurlijk niet precies hoe het zit. Ik kan alleen vertellen hoe wij het hebben aangepakt.
Spreek verwachtingen uit om verloedering te voorkomen
Ten derde hebben wij, als ouders, hen vanaf het begin duidelijk gemaakt dat ze zich in deze gunstige omstandigheden bevinden en we van ze verwachtten dat ze het Nederlands niet op die manier zouden laten slippen. Dit kan voor andere ouders vreemd of streng klinken, maar wij vinden dit als gezin belangrijk. Uiteraard kan ik beroepsdeformatie aan mijn kant 😉 niet geheel uitsluiten.
Als laatste was ik altijd al, in Nederland, maar ook in Spanje, consequent in het erop wijzen of verbeteren van het Nederlands van de kinderen en spraken we thuis consequent Nederlands. Apps binnen het gezin of mailtjes staan bij ons bekend om A(B)N. Nederlands is deel van onze identiteit. Ik ben op dit vlak nogal gedreven. Overdreven zou mijn dochter zeggen.
Toch kwamen de eerste ‘like’s’ snel uit de mond van mijn oudste, waar ik me in het begin behoorlijk aan ergerde. “Toen ik pauze had, like ik dus naar buiten liep, ….’’. ‘Hoezo like? Alsof ze in het Engels leeft…’, dacht ik. Mijn man was hier wat makkelijker in en zei dat ik haar moest laten, en geen reden had om me zorgen te maken. Hij wees me op haar manier van praten en schrijven in het algemeen en ik wist dat hij gelijk had. Je kunt ook te bang zijn.
De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld. Ludwig WittgensteinOostenrijks – Engels filosoof 1889-1951
Een voorbeeld uit ons leven in Spanje zou misschien meer passend zijn, helaas heb ik hier geen geschreven anekdotes van. Terwijl ik zeker weet dat deze er in ruime mate waren met onze vloeiend Spaanssprekende kleuter in huis.
Soms is bezorgdheid rondom verloedering van de Nederlandse taal terecht
Sommige ouders hebben veel meer reden voor bezorgdheid, op het moment dat kinderen bijvoorbeeld slordiger worden in de zinsopbouw, of steeds moeilijker op woorden in het Nederlands komen en uiteindelijk steeds meer gaan mixen met de ander taal als ze Nederlands praten. Als je je hier druk om maakt en graag wilt dat de Nederlandse taal op niveau blijft, wat kun je dan het beste doen?
Tips bij taalverloedering
- Probeer na te gaan of jullie consequent Nederlands met de kinderen praten. Regelmatig hoor ik van ouders dat ze dit doen, maar als ze er in de praktijk echt bij stil staan krijg ik terug dat het lastiger is dan ze dachten. Zij zeggen bijvoorbeeld dat het kind in het Engels tegen hen begint te praten en ze automatisch in dezelfde taal antwoorden. Nu is dit natuurlijk voor een keer niet erg, maar het gaat erom dat dit niet regel wordt in plaats van uitzondering. Voordat je het weet schuift het Nederlands namelijk op de achtergrond en dat is nu juist wat je niet wilt.
- Inventariseer mogelijkheden. Mogelijkheden om meer Nederlands te spreken, te luisteren en te lezen. Kijk waar het meer kan, zonder dat het vervelend wordt. Een klant van Dutch for Children heeft bijvoorbeeld in het weekeinde een vast moment ingesteld om het Weekoverzicht van het Jeugdjournaal gezamenlijk te kijken. Dit leidt direct tot gesprekken over wat ze gezien en gehoord hebben. Andere ouders hebben het 10 minuten Nederlands lezen voor het slapen gaan weer ingesteld. Je kunt als gezin meer doen dan je denkt.
- Maak of houd het Nederlands leuk! Doe weer eens ouderwetse Nederlandse spelletjes met elkaar, speel af en toe een taalspel zoals ‘woordenslang’ onderweg en hang een moppenkalender in het toilet. Dit zijn zomaar een paar voorbeelden. Kijk vooral naar wat jullie als gezin aanspreekt.
Online Nederlandse les om taalverloedering te voorkomen
Als de kinderen (nog) geen Nederlandse les krijgen, kun je dit overwegen. Nederlandse les van een ander, vanuit het comfort van de eigen kamer, kan voor een aantal grote voordelen zorgen:
Voordeel 1: jij kunt als ouder iets meer achterover zakken op het gebied van je kinderen ‘erbij houden’. De dubbelrol ouder-leerkracht werkt maar zelden.
Voordeel 2: het Nederlands wordt structureel op niveau door een professional aangeboden.
Voordeel 3: Door de frequentie en mogelijkheid van huiswerk maakt Nederlands weer op een regelmatige basis deel uit van het leven van je kind.
Tot slot: heeft jouw kind moeite met de lidwoorden zoals de dames uit mijn verhaal, dan heb ik een mooi cadeau voor jullie: een e-book over de Nederlandse lidwoorden met bijpassende video’s. Wil je dit handige boek ontvangen, stuur ons dan een e-mail via dutchforchildren@gmail.com of via dit formulier.
Wil je meer weten om taalproblemen en moedertaalverloedering voorkomen of tegen te gaan, neem dan contact op met mij, Wendy van Dalen, van Dutch for Children. Geloof me dat ik jullie bezorgdheden ken en vanuit eigen ervaring en professie een passend advies of oplossing voor jullie gezin kan bieden. Je kunt me nogmaals mailen op dutchforchildren@gmail.com of bereiken via het contactformulier. Een gratis proefles is ook altijd mogelijk.