Dyslexie en het leren van een vreemde taal

Meertaligheid en dyslexie: dyslexie en het leren van een vreemde taal

Er is veel geschreven over dyslexie en al haar facetten en helaas minder over dyslexie en het leren van een vreemde taal. De informatie gaat vaak alleen over hoe dyslexie te diagnosticeren is en in welke taal dit onderzoek dan zou moeten plaatsvinden (in de school- of moedertaal).

Een belangrijk feit: Tweetaligheid kan dyslexie niet beïnvloeden! Wat verder duidelijk naar voren komt is dat het diagnostiseren van mogelijke dyslexie bij een meertalig kind moeilijker is dan bij een kind die maar één taal spreekt. Ook is bekend dat het moment waarop een kind met dyslexie toe is aan lees- en schrijfonderwijs in de verschillende talen lastiger te bepalen is. Tot slot is van invloed dat de ene taal de andere taal niet is. Een ouder vertelde bijvoorbeeld dat haar dyslectiesche viertalige kind in de ene taal minder last heeft van dyslexie, dan in de andere taal.

Is de ene taal gemakkelijker dan de andere taal voor kinderen met dyslexie?

Tijdens mijn zoektocht naar informatie over dyslexie en het leren van een tweede taal, kwam ik onder andere een Engelstalige website tegen. Deze website helpt mensen met dyslexie om het Engels eigen te maken, omdat dit lastiger is door de onregelmatige spelling van het Engels.

Dyslexie en de Duitse taal

Duits schijnt daarentegen weer wat makkelijker aan te leren te zijn door de voorspelbaarheid en de transparantie van het Duitse spellingsysteem. Dyslectische leerlingen slagen erin die spelling voldoende eigen te maken. De leesvloeiendheid in Duits is wel een probleem. Dat ligt vooral aan de lange samengestelde woorden, die door mensen met dyslexie moeizamer geanalyseerd worden.

Dyslexie en de Franse taal

Een aantal aspecten van de Franse taal maakt het voor Nederlandse leerlingen veel lastiger om deze taal te leren. Het is een Romaanse taal die verder van de Nederlandse taal afstaat dan andere talen zoals het Duits. Frans is bovendien moeilijker vanwege de spelling. De spelling wijkt erg af van de klanken.

Dyslexie en de Spaanse taal

Over het algemeen lijkt Spaans voor dyslectische kinderen weer makkelijker te verwerven dan Frans. Spaans is namelijk transparanter dan het Frans. Voor leerlingen met dyslexie blijken Engels en Frans lastiger te zijn dan Nederlands, Spaans en Duits.

De moeilijkheidsgraad van talen

In een onderzoek naar de moeilijkheidsgraad van talen vonden Seymour e.a. in 2003 dat het grootste deel van de kinderen tussen de 5 en 7 jaar de basisvaardigheden voor lezen in hun moedertaal eigen maken. Uitzonderingen hierop waren Frans, Portugees, Deens en Engels. Deze kinderen maakte de basisvaardigheden pas later eigen. Dit werd verklaard aan de hand van de complexiteit in lettergrepen en de transparantie van de talen.

Het gaat hier te ver om dit onderzoek helemaal te bespreken, maar voor diegenen die er graag meer over willen lezen verwijs ik naar de bron van Wij Leren.

Kortom, als we het hebben over dyslexie en het leren van een tweede taal (of derde taal), zijn er duidelijk verschillen te vinden tussen de leerbaarheid van deze talen voor mensen met dyslexie. Bovendien verschilt het ook gewoon per kind hoe gemakkelijk hij zich een taal eigen maakt.

Hoe verwerft een kind met dyslexie taal

Kinderen met dyslexie verwerven een taal iets anders dan andere kinderen. Maar hoe verwerft een kind met dyslexie de taal dan? Hoe leert hij lezen? Hoe gaat het als hij meerdere talen leert lezen en schrijven? Op deze vragen wil ik hieronder kort een antwoord geven.

Taalverwerving bij dyslexie

Met taalverwerven wordt bedoeld dat je spontaan, al doende, een taal oppikt van de mensen in je omgeving. Op deze manier is het verwerven van twee talen voor een kind met dyslexie goed mogelijk. Het gaat hand in hand met het verkennen van de wereld. Context is de sleutel! Een kind die voor het eerst een hond ziet, ruikt en misschien zelfs wel voelt, hoort vaak tijdens die ontmoeting van zijn ouders of grootouders ook meteen het woord “hond”. Die klank zit hierdoor direct goed verankerd in zijn geheugen. Dit komt doordat de klank en het woord gekoppeld worden aan alle zintuiglijke waarnemingen van die ontmoeting met de hond.

Dyslectische kinderen leren een taal goed in een duidelijke context

Een dyslectisch kind heeft er geen problemen mee om op deze manier woorden te leren, in een duidelijke context. Als er maar voldoende context is voor beide talen, kan hij dus net als ieder ander kind twee talen verwerven.

Kinderen die van jongs af aan twee talen spontaan hebben verworven, waarbij de omgeving taalrijk is, hebben een sterke basis in beide talen. Als ouders zelf vaak lezen en schrijven, regelmatig voorlezen en uitgebreide gesprekken met hun kinderen voeren, dan wordt er een sterke basis gelegd in de moedertaal en ook in de tweede taal. In de omgeving en op school wordt deze basis verder ontwikkeld en versterkt in de tweede taal.

Leren lezen bij dyslexie

Als een dyslectisch kind een lastig woord moet lezen gebeurt hetzelfde. Hij probeert zijn kennis van de context in te zetten, om te raden wat er staat. Het kind kan hier zo goed in zijn, dat het niet opvalt dat hij eigenlijk alleen de eerste letter van een woord heeft gelezen. Niet ieder dyslectisch kind gebruikt die strategie, maar veel kinderen wel.

Dyslectische kinderen hebben veel moeite met het onthouden en lezen van woorden die weinig context of logica hebben. Bijvoorbeeld straatnamen. Als een straat ‘Appelstraat’ heet, terwijl daar helemaal geen appelbomen staan, beklijft die onlogische naam maar moeilijk bij een kind die dyslectisch is.

Leren lezen en schrijven in meer talen voor dyslectische kinderen

Dyslectische kinderen kunnen om dezelfde reden veel moeite hebben met het los leren van een vreemde taal, die niet in de directe omgeving gesproken wordt en die je op school moet leren.

Vaak moet een kind woordjes of rijtjes in zijn hoofd stampen, die niet in een duidelijke context zijn aangeboden. Dit werkt over het algemeen ook niet goed bij kinderen zonder leesproblemen, laat staan kinderen die deze context zo hard nodig hebben. Losse woordjes blijven bij een dyslectisch kind niet hangen.

Hoe help jij je dyslectische kind bij het lezen en schrijven van de moedertaal?

Wil jij graag dat je kind ook in de moedertaal leert lezen en schrijven, is het belangrijk om te kijken hoe je kind reageert en hoe het hem afgaat. Als blijkt dat het leren lezen in twee talen nu nog te hoog gegrepen is, dan kun je beter wachten totdat het leren lezen in de schooltaal goed op gang is. Als je kind het goed aankan en het leuk vindt, kun je er gewoon aan beginnen. Uiteraard met een voor jouw kind leuk en rijk aanbod. Bijvoorbeeld met een speciale Donald Duck: De Ducklexie.

Wil je meer weten over meertaligheid en dyslexie of dyslexie en het leren van een vreemde taal?

Raadpleeg één van de onderstaande bronnen voor meer informatie over dyslexie en het leren van een vreemde taal of het meertalig opvoeden van een dyslectisch kind. Wil je beginnen aan het leren lezen en schrijven in het Nederlands en heeft je kind dyslexie, neem dan contact met ons op. Dan kijken we samen vrijblijvend wat we voor jouw kind kunnen betekenen. We maken onze lessen op maat, dus aangepast op de dyslexie en andere behoeftes van je kind. Een gratis proefles is altijd mogelijk.