Leerplicht bij tijdelijk verblijf in het buitenland: Hoe zit dat nu eigenlijk? Sommige ouders zijn niet op de hoogte van wat voor problemen dit kan geven op reis of bij terugkomst in Nederland.
‘’We gaan tijdelijk in het buitenland wonen. We willen een jaartje door Spanje en Portugal reizen. Kunnen we bij jullie het Nederlands bijhouden, zodat ze erna weer in kunnen stromen op hun Nederlands school?’’
“We verhuizen over een jaar naar Nederland vanuit Roemenië. Hiervoor hebben we in Curaçao gewoond. Kan onze zoon nu met Nederlands beginnen? Hij gaat nu niet naar school, omdat hij de taal hier niet spreekt.’’
Dit soort vragen krijgen we bij Dutch for Children regelmatig in onze inbox. Vragen waarbij ouders er kennelijk vanuit gaan dat de kinderen dan zowel lokaal als in Nederland niet naar school hoeven gaan.
Uiteraard kunnen wij het deel van het Nederlands verzorgen, maar hiermee heb je als ouders verder nog niets geregeld op het gebied van de leerplicht.
Voor een aantal ouders een teleurstelling, omdat sommigen ze zich niet hebben gerealiseerd dat hun kinderen leerplichtig kunnen zijn en die bij reizen ook gecontroleerd kunnen worden.
Voor de volledigheid: er bestaan enkele aanbieders die het volledige Nederlandse schoolpakket aanbieden, maar dan heb je nog steeds toestemming nodig voor thuisonderwijs en de acceptatie van het pakket van de aanbieder door de leerplichtambtenaar in de gemeente in Nederland waar je woont.
Het voorbeeld van Laura, ‘het zeilmeisje’, liet zien dat dit ook met zo een volledig pakket moeilijk te regelen is in Nederland.
Hieronder leg ik uit wat de leerplicht is, wanneer er uitzonderingen worden gemaakt en hoe de leerplicht in het buitenland werkt.
Leerplicht Nederland
Kinderen van 5 tot 16 jaar zijn in Nederland leerplichtig. Als kinderen 4 jaar oud zijn, mogen ze naar school. Dat gebeurt in Nederland meestal ook.
Leerplicht
De leerplicht vertelt simpel wanneer kinderen leerplichtig zijn volgens de wet in het land waar het kind staat ingeschreven. Dat betekent dat ze verplicht zijn om naar school te gaan. In de Leerplichtwet staat wanneer kinderen naar school moeten, welke leeftijd en voor hoe lang.
De leerplicht duurt in Nederland tot en met het einde van het schooljaar waarin je kind 16 jaar wordt. De leerplicht is ook afgelopen als je kind minimaal 12 volledige schooljaren naar school is geweest.
Kinderen die na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten tot hun 18e jaar onderwijs volgen. Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo of mbo (niveau 2 of hoger).
De leerplichtambtenaar in de gemeente waar je in Nederland woont houdt toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. Deze ambtenaar heeft drie functies: leerlingen stimuleren om naar school te gaan, vrijstellingen van de leerplicht beoordelen en handhaven bij schoolverzuim. Daarvoor heeft de leerplichtambtenaar toegang tot gegevens over in- en uitschrijvingen van leerlingen.
Wanneer leerplicht?
Onder bepaalde voorwaarden mag je kind buiten schoolvakanties mee op vakantie. Bijvoorbeeld als door het beroep van een van jullie het niet mogelijk is om tijdens reguliere vakanties weg te gaan als gezin. Dit beslaat wel een beperkte periode, en niet bijvoorbeeld maanden reizen.
In een aantal gevallen kun je je beroepen op een vrijstelling van de leerplicht:
- Psychische en lichamelijke klachten
- Bezwaar tegen de levensbeschouwelijke richting van scholen in de buurt
- Onderwijs in België of Duitsland
- Je reist rond voor je baan bijvoorbeeld als kermisexploitant.
Let op: deze vrijstellingen gelden voor maximaal één jaar. Daarna moeten ze opnieuw worden aangevraagd.
Leerplicht in het buitenland
Landen verschillen in de leeftijden wanneer kinderen moeten starten op school, maar in de meeste landen lijken qua leerplicht ongeveer op Nederland in de zin dat er een aantal jaren op school moet worden volbracht.
Wel zijn er duidelijke verschillen in de flexibiliteit waarmee thuisonderwijs wordt toegelaten. Thuisonderwijs is in de meeste Europese landen dan ook een volkomen legale manier om aan de leerplicht te voldoen. In ieder land is de regelgeving wel weer anders is.
Engeland is een voorbeeld van een land waar het voor ouders relatief eenvoudig is om thuisonderwijs te geven. In Frankrijk en Oostenrijk zijn de regels strikter. In Frankrijk zijn er wel regelmatige inspecties, maar geen verplichte examens. In Oostenrijk is er geen inspectie, maar moeten de kinderen die thuis onderwijs krijgen jaarlijks een examen afleggen.
Lees hier meer over de wetgeving van de verschillende landen.
Niet voldoen aan de leerplicht
Een manier om de leerplicht heen, is om je kind uit te schrijven uit Nederland. Echter, waar je je kind daarna inschrijft gelden de regels van dat land, waar je aan moet voldoen.
Boetes in Nederland
Wie geen toestemming krijgt, is in overtreding. Ouders kunnen voor het niet voldoen aan de leerplicht van hun kind een gevangenisstraf van maximaal een maand krijgen of een boete van 3.700 euro. Kinderen vanaf 12 jaar kunnen een taak-of leerstaf krijgen of ook een boete van 3.700 euro.
Controle aan de grens
Sommige landen controleren aan de grens. Zeker buiten schoolvakanties om. Zo kwamen we toen we daar woonden, bijna een keer niet van Curaçao af, omdat de school een afwijkende vakantie had en wij er niet aan hadden gedacht een officiële verklaring van de directrice te vragen.
Terugkomst in Nederland
Bij terugkomst aan Nederland zul je je kind weer inschrijven op een school. De school zal wilen zien wat je kind de afgelopen tijd aan scholing heeft gedaan. Het belangrijkste voor een soepele instroom is dat het Nederlands van je kinderen op niveau is, met name de spelling en de grammatica. Een goede voorbereiding voor vertrek door bijvoorbeeld extra Nederlandse lessen is een goede hulp hierbij.
Realiseer je je ook dat als je je kind hebt uitgeschreven uit Nederland en nu weer inschrijft, dit er voor kan zorgen dat je alsnog ter verantwoording geroepen kan worden. Dit kan wanneer het de leerplichtambtenaar duidelijk wordt dat je het uitschrijven ingezet hebt als middel om re reizen.
Dan maar niet naar het buitenland met mijn kind?
Dat is te zwart-wit. Het enige wat ik je adviseer te doen, is je goed inlezen, een plan maken en dan je koers varen. Of dat nu toestemming aan de leerplichtambtenaar vragen is, of je kinderen uitschrijven. Wees goed voorbereid. Hoe beter je onderzoek en je plan, hoe meer kans op slagen om het onderwijs van je kind goed te kunnen blijven verzorgen.
Links over de leerplicht bij verblijf in het buitenland
De website van de Nederlandse overheid beschrijft alle wettelijke verplichtingen: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leerplicht/leerplicht-en-kwalificatieplicht
JoHo geeft enkele goede tips: https://www.joho.org/nl/wat-zijn-aandachtspunten-rondom-de-leerplicht-als-je-voor-langere-tijd-naar-het-buitenland-vertrekt
Wil je het Nederlands voor je kind online bijhouden tijdens je reis?
Maak ons dan deelgenoot van je plan. Samen kijken we wat het beste past voor je kind, en wat de leerplichtambtenaar of jullie nieuwe land vraagt met betrekking tot zijn onderwijs. Je kunt me altijd mailen voor vrijblijvend advies via dutchforchildren@gmail.com