De ene taal is makkelijker aan te leren dan de andere. Dit wordt mede bepaald door culturele verschillen, lage en hoge context talen en culture awareness van de leerling die de nieuwe taal leert. Het blog over dyslexie en meertaligheid riep veel reacties op. Interessant om van ouders te horen, hoe hun zoon of dochter hiermee reilt en zeilt in het buitenland. Het feit dat de ene taal makkelijker aan te leren is dan de andere, zette me aan het denken.

Een nieuwe taal oppikken vanuit de Nederlandse cultuur

Het leren van een taal verloopt wellicht anders in verschillende culturen. Het succes van het leren van een nieuwe taal hangt af van of je de nieuwe taal vanuit je Nederlandse cultuur kan begrijpen en oppikken. Een cultuur klinkt namelijk door in een taal, en dit gebeurt niet alleen letterlijk. Dit maakt het leren van een taal in een nieuwe cultuur uitdagend.

Dit werkt natuurlijk ook andersom. Verloopt het Nederlands leren of het bijhouden van de Nederlandse taal hetzelfde voor een kind in Europa als voor een kind in een heel ander deel van de wereld, zoals bijvoorbeeld Azië? Als Nederlanders hebben we duidelijk een andere communicatiestijl dan de mensen in Japan bijvoorbeeld hebben.

Culturele verschillen in talen

Om de vraag te kunnen beantwoorden ben ik op zoek gegaan naar culturele verschillen in talen. Via Instagram werd ik geattendeerd op hoge en lage context talen, wat een hele interessante invalshoek biedt. Deze concepten werden geïntroduceerd door de antropoloog Edward T. Hall in 1976 in zijn boek Beyond Culture.

Culturele verschillen in talen: Hoge context versus lage context communicatie

Er bestaat een belangrijk verschil tussen lage context en hoge context talen, culturen en communicatie. Zo simpel mogelijk gezegd is de hoogte van de context van een taal, een maat voor hoe belangrijk de context is in de communicatie.

Lage context communicatie

In een lage context-cultuur (zoals wij die in Nederland kennen) zal het bericht worden geïnterpreteerd op basis van alleen de woorden en hun expliciete betekenis. De verantwoordelijkheid voor het begrijpen van het bericht is voor de afzender van de boodschap, die zijn best moet doen om duidelijk en volledig te zijn.

Een lage context-cultuur is minder hecht. Daarom is het noodzakelijk dat expliciete informatie moet worden opgenomen in het bericht, zodat het niet verkeerd wordt geïnterpreteerd.

Lage context communicatie vind je voornamelijk in de Angelsaksische en Scandinavische culturen, zoals bijvoorbeeld Nederland, Duitsland, Oostenrijk en de Scandinavische landen.

Hoge context communicatie

In een hoge context-cultuur worden berichten niet alleen op basis van de woorden geïnterpreteerd, maar ook op basis van de toon, stem, het gebaar, de stilte of de impliciete betekenis, evenals de context of de situatie. De ontvanger zal de situatie, berichten en de culturele normen moeten gebruiken om de boodschap te begrijpen.

Een hoge context cultuur is relationeel, collectivistisch, intuïtief en beschouwend. De groep gaat boven het individu en de cultuur en taal zijn gericht op intermenselijke relaties. Vooral Aziatische en Arabische culturen zijn meesters in het overbrengen van informatie zonder veel of relevante woorden te gebruiken.

Variaties in de context van de taal

Een cultuur hoeft niet 100% hoge context of lage context te zijn. Maar, als je een cultuur en daarmee ook de taal wil benoemen, is het een bruikbaar uitgangspunt.

Ook de personen in een cultuur kunnen niet voor honderd procent worden gedefinieerd op basis van culturele stereotypen. Hall beschrijft bijvoorbeeld hoe de Japanse cultuur lage en hoge context situaties kent.

Het Japans staat bekend om zijn representatieve sociale structuur met allerlei registers. Er bestaat een verschil tussen mannelijke en vrouwelijke varianten en daarnaast wordt gebruik gemaakt van verschillende niveaus van rangen. De taal heeft drie taalniveaus: laag, gewoon en hoog. Laag gebruikt men tegenover sprekers van lagere rang, hoog tegenover hoger geplaatsten. Tegen vrienden spreekt men dus een ander type Japans dan tegenover een werkgever.

Verschillen tijdens de online Nederlandse lessen

Weten we in Nederland allemaal wanneer je ‘u’ en wanneer je ‘je’ gebruikt? Zelfs binnen Europa kan het verschil tussen het gebruik van ‘je’ en ‘u’ al onbegrip opleveren. Zo vroeg een leerling uit het VK mij eens het verschil tussen ‘u’ en ‘je’ uit te leggen. Ze was vooral benieuwd naar wanneer je de verschillende vormen gebruikt. Ik kwam niet veel verder dan de basisuitleg en de aanvulling dat onze beleefdheidsvormen in de taal nog wel bestaan, maar dat het dagelijks gebruik ervan er voor een groot deel is uitgesleten. Welke jongere in Nederland spreekt bijvoorbeeld een leerkracht nog aan met ‘u’?

In mijn lessen word ik door Nederlandse kinderen uit de VK altijd met u aangesproken. Hun beleefdheid overvalt me, op een aangename manier. Lastiger is het om van deze kinderen feedback te krijgen, omdat dit een directheid vraagt die zij (nog) niet kennen.

Een ander voorbeeld uit de praktijk van een collega van mij is de volgende situatie. Kinderen die al lang in China wonen, kun je vragen of ze je uitleg hebben begrepen, maar als ze ‘ja’ zeggen weet je nog niet zeker of dat zo is. Ze kunnen uit beleefdheid ‘ja’ zeggen, omdat ze jou bijvoorbeeld niet willen belasten met extra uitleg of misschien bang zijn jou te beledigen omdat ze jouw uitleg niet snappen. Je moet in zo’n situatie goed doorvragen, om zeker te weten of ze het snappen. Of je besluit die vraag helemaal niet te stellen en er door middel van een quiz of oefening achter te komen.

Jouw kind(eren)

Uiteraard en vooral ben ik erg benieuwd hoe jij en jouw kind dit ervaren? Wonen jullie in Zuid-Amerika of Azië? Merken jullie verschillen in het leren van de taal door de cultuur waarin jullie nu leven? En zo ja, wat valt jullie op? Merk je ook dat dit invloed heeft op de manier waarop je kind het Nederlands gebruikt?

Laat het me weten en dan vul ik deze blog aan met jullie bevindingen en eventuele verklaringen die ik kan vinden vanuit de theorie en onderzoeken die zijn gedaan. Je kunt onder het blog, of onder het bericht op social media je ervaringen achterlaten of mij e-mailen op dutchforchildren@gmail.com.

Ik hoor graag van jullie!

Uitleg hoge en lage context communicatie

Wil je nog een keer de uitleg over high- en low-context communicatie horen, luister dan hier naar de uitleg van Globalizen.