De uitdaging van expatkinderen terug in Nederland. Daar gaat dit blog over. Een expat moeder verzucht: ”En dan ben je terug in Nederland na jaren buitenland. Het is een nieuwe fase. En dan loop je vrijwel direct tegen de uitdagingen van je expat kinderen aan.”
Als ouder is het al een hele uitdaging om terug te keren. Voor Nederlandse expatkinderen kan deze verandering nog ingrijpender zijn. Zij moeten ook wennen aan een nieuwe omgeving en cultuur. Hiernaast moeten ze zich aanpassen aan een nieuw schoolsysteem. En, vaak ook aan een andere manier van lesgeven.
In dit blog bespreken we de uitdagingen waarmee expat kinderen te maken kunnen krijgen. Uitdagingen bij het aanpassen op school na terugkeer naar Nederland. We kijken naar:
- de effecten van reverse culture shock op kinderen
- de aanpassing op school en op sociaal gebied
- de rol van de Nederlandse taal.
Reverse culture shock expatkinderen: de uitdaging om te integreren
.
Een reverse culture shock bij expat kinderen verwijst naar het fenomeen waarbij kinderen die opgroeien in een andere cultuur en vervolgens terugkeren naar hun oorspronkelijke cultuur, problemen ondervinden bij het opnieuw aanpassen aan hun thuisland. Dit kan worden veroorzaakt doordat hun ervaringen, waarden en normen verschillen van die van hun leeftijdsgenoten in Nederland. Dit kan leiden tot gevoelens van isolatie, onbegrip en heimwee naar de cultuur die ze hebben verlaten.
Enkele zaken waar je aan kan denken bij een reverse culture shock:
.
- Gevoelens van desoriëntatie: Expat kinderen kunnen zich verward voelen wanneer ze terugkeren naar hun ’thuis’land en hun omgeving zien veranderen. Dit kan hen verward maken over hun identiteit en plaats in de samenleving. Naast deze gevoelens spelen verwachtingen een grote rol. Vaak vanuit de ’thuisgebleven’ omgeving. ”Je bent nu toch gewoon weer terug.” Alsof er niets is veranderd. Voor de thuisblijvers voelt dat wellicht zo, maar voor een expat kind gaat het leven niet door of verder waar hij ooit ‘gestopt’ was in Nederland; hij start opnieuw.
. - Gevoelens van isolatie: Omdat expat kinderen terugkeren naar hun thuisland met ervaringen die verschillen van die van hun leeftijdsgenoten, kunnen ze zich geïsoleerd en buitengesloten voelen. Ze kunnen moeite hebben om hun ervaringen te delen met anderen en zich begrepen te voelen. Misschien is het in het begin nog even nieuw en spannend voor andere kinderen en familie. Waar is je kind geweest, wat heeft hij meegemaakt? Als deze interesse er al is, dan gaat dat snel voorbij. Leeftijdsgenoten weten niet anders dan dat je kind weer ’terug’ is en dat is dat. Komt je kind in een nieuwe omgeving in Nederland kan het zo maar zo zijn dat het niemand interesseert waar je vandaan komt, of dat je je vriendengroep mist; je bent een Nederlands kind en dan is het toch gewoon dat je hier weer verder gaat.
. - Omgevingsfactoren: Expat kinderen kunnen moeite hebben om zich aan te passen aan de omgeving in hun thuisland, inclusief de cultuur, het onderwijs- en gezondheidssysteem, en de sociale normen en waarden. Onze kinderen kwamen terug uit een Latijns-Amerikaanse omgeving met veel expressiviteit, geluid en aanwezig mogen zijn. Dit zijn nu net waarden en normen die slecht in Nederland passen. “Doe maar gewoon, en dan doe je al gek genoeg.” Ook de sociale benadering van nieuwkomers is in Nederland totaal anders en bijna tegenovergesteld. Het hoeft denk ik geen uitleg dat dit een enorme omschakeling voor hen is.
. - Verlangen naar de cultuur van herkomst: Expat kinderen kunnen verlangen naar de cultuur waarmee ze zijn opgegroeid, waardoor ze heimwee hebben of zich afvragen of ze de juiste beslissing hebben genomen door terug te keren naar Nederland. Onze oudste heeft dit sterk. Ze voelde zich erg thuis in de manier van leven zoals ik hierboven al beschreef. Hoewel ze wel een internationale studie in Nederland doet, is ze ook daar in de minderheid wat betreft het gewoond hebben in verschillende landen en culturen en het spreken van meerdere talen. Ze is dan ook regelmatig te vinden in ons laatste gastland, de Dominicaanse Republiek.
Ieder kind reageert anders op een reverse culture shock.
Het is belangrijk om te begrijpen dat elke expatkinderen een unieke ervaring hebben met een reverse culture shock. Reverse culture shock kan zich uiten in verschillende symptomen; zoals heimwee, depressie, angst, verwarring en irritatie.
Het is aan ons als ouders, leerkrachten en andere begeleiders om hen te ondersteunen en hen te helpen om te gaan met de uitdagingen die gepaard gaan met het terugkeren naar Nederland. Dit kan op het gebied zijn van een net zo gedegen voorbereiding als toen jullie emigreerden, maar dan nu op de terugkeer. Je kunt je kinderen voorbereiden op dat het niet altijd rozengeur en maneschijn is om ’terug’ te gaan.
Het is opvallend dat er veel te vinden is over de revers culture shock voor volwassenen, maar minder voor kinderen. Uiteraard is het er wel. Een voorbeeld is het rapport van Shell over kinderen in de leeftijd van 13-16 jaar. Verder is het beroemde boek ‘Third Culture Kids’ een bron van informatie en uitleg, die ook niet op de boekenplanken van onze expat kinderen ontbreekt.
De uitdaging van aanpassing op school voor expatkinderen
.
Een van de grootste uitdagingen voor expat kinderen bij terugkeer naar Nederland is de aanpassing op school. Dit geldt met name als ze gewend zijn geraakt aan een ander schoolsysteem en een andere onderwijsmethode in het buitenland.
Nederlandse scholen hebben hun eigen lesmethoden, wijze van lesgeven en curriculum die kunnen verschillen van die in het buitenland. Zo kan het zijn dat een expat kind gewend is aan een Engelstalig curriculum. Op een Nederlandse school wordt hij ploteseling geconfronteerd met andere vakken en lessen in het Nederlands. Dit kan een grote uitdaging zijn voor een kind dat niet gewend is aan de Nederlandse taal. Daarnaast zijn er ook meer verschillen, zoals de manier waarop vakken worden onderwezen, beoordeeld en het belang van de verschillende schoolse vaardigheden.
Een ander aspect waar expat kinderen mee te maken krijgen, is dat Nederlandse scholen hun eigen normen en waarden hebben. Zo kan het zijn dat er andere verwachtingen zijn ten aanzien van gedrag en houding in de klas. Dit kan voor expat kinderen soms verwarrend zijn. Ze kunnen moeite hebben om deze nieuwe normen en waarden bij te benen.
Tips voor integratie op school
Om expat kinderen te helpen bij de aanpassing op school, is het belangrijk dat er voldoende begeleiding en ondersteuning wordt geboden. Dit kan variëren van extra taallessen tot hulp bij het begrijpen van de Nederlandse normen en waarden. Ook kan het nuttig zijn om contact te leggen met andere expat families. Hierdoor kan het kind zich uiten bij mensen die hetzelfde meemaken. Dat helpt hem zich gesteund te voelen zodat hij zich makkelijker kan aanpassen aan de nieuwe situatie.
Sociale aanpassing op school: integratie van expatkinderen
.
Ook de sociale aanpassing kan lastig zijn. Expatkinderen hebben vaak een andere belevingswereld en kunnen daardoor moeite hebben om aansluiting te vinden bij hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Het kan helpen om activiteiten buiten school te zoeken waar kinderen met dezelfde interesses elkaar kunnen ontmoeten, zoals sportclubs, hobby-groepen en internationale verenigingen.
Vaak hebben expat kinderen in het buitenland al een internationale vriendenkring opgebouwd. Het is moeilijk om deze vriendschappen achter te laten en zich aan te passen aan een nieuwe sociale omgeving in Nederland.
Bovendien kan het zijn dat expat kinderen andere sociale vaardigheden hebben ontwikkeld dan Nederlandse kinderen. Dit is uiteraard afhankelijk van de cultuur waarin ze hebben geleefd. Dit kan leiden tot een moeizame integratie in Nederlandse sociale groepen en uiteindelijk tot gevoelens van eenzaamheid en isolatie.
Tips om de sociale aanpassing te versnellen
Om de sociale aanpassing van terugkerende Nederlandse expatkinderen aan leeftijdsgenoten in Nederland te bevorderen, is het belangrijk dat er voldoende begeleiding en ondersteuning wordt geboden. Dit kan bijvoorbeeld door het organiseren van activiteiten waarbij expatkinderen in contact komen met Nederlandse kinderen van hun leeftijd. Ook kan het nuttig zijn om een buddy-systeem op te zetten, waarbij Nederlandse kinderen expat kinderen helpen bij het wennen aan de Nederlandse cultuur en sociale omgeving.
Herkenning vinden ze bij ‘lotgenoten’
Onze expatkinderen vinden veel herkenning en steun bij ‘lotgenoten’; kinderen die in eenzelfde situatie in het buitenland hebben geleefd. Ze zijn voor veel Nederlandse kinderen – zelfs hun voormalige vrienden en vriendinnen – exotische Nederlanders geworden waar vaak onbedoeld en onterecht tegenop gekeken wordt. In dat opzicht verschillen ze niet zo veel van volwassenen, anders dan dat een volwassene het proces kan wegrelativeren.Een kind vindt het vaak gewoon ‘stom’. Misschien begrijpelijk, maar niet erg constructief.
Daarnaast is het belangrijk om ouders te betrekken bij de sociale aanpassing van hun kinderen. Door ouders te informeren over de Nederlandse cultuur en sociale gewoonten, kunnen zij hun kinderen beter helpen bij het integreren in de Nederlandse samenleving.
Tot slot is het van belang dat er begrip en respect is voor de verschillen tussen expat kinderen en Nederlandse kinderen. Dit kan bijvoorbeeld door scholen te stimuleren om aandacht te besteden aan diversiteit en interculturele communicatie.
Concluderend over de sociale aanpassing in Nederland
Al met al is de sociale aanpassing van terugkerende Nederlandse expakinderen aan leeftijdsgenoten in Nederland een uitdagend proces. Door voldoende begeleiding en ondersteuning te bieden, ouders te betrekken en begrip te tonen voor de verschillen, kunnen we ervoor zorgen dat expat kinderen zich snel thuis voelen in Nederlandse sociale groepen en zich kunnen ontwikkelen tot succesvolle en gelukkige individuen.
Nederlandse taal van kinderen die expat zijn: de uitdaging van de taalbarrière
.
Een andere belangrijke uitdaging voor expat kinderen bij terugkeer naar Nederland is de Nederlandse taal. Als kinderen niet goed genoeg Nederlands spreken, kunnen ze zich buitengesloten voelen en moeite hebben om de lessen te volgen. Het is daarom belangrijk om de Nederlandse taal zo snel mogelijk onder de knie te krijgen.
Kinderen kunnen bijvoorbeeld Nederlandse les volgen voordat ze terugkeren naar Nederland, of extra ondersteuning krijgen op school. Ook kunnen ouders helpen door thuis Nederlands te spreken en hun kinderen te stimuleren om te oefenen met Nederlandstalige boeken, films en tv-programma’s.
Het verschil met leeftijdsgenoten wordt onderschat
Toch is dit vaak niet genoeg. Soms is de verwachting vanuit het gezin ‘het komt wel goed’, maar meestal is de verwachting vanuit school in Nederland scheef. Het komt wel goed, het kind is Nederlands. Helaas gaat het zo niet op.
Een verjaardagskaart aan oma is iets anders dan wat er in een vervolgopleiding van ze wordt verwacht. Onze dochter heeft haar Nederlands in Curacao goed bij kunnen houden op een Nederlandse privé-school en was potentieel in staat om academisch Nederlands te schrijven. Onze zoon aan de andere kant beheerst academisch Engels, maar zou grote problemen krijgen wanneer hij een Nederlandstalige HBO- of WO-studie zou gaan volgen. Omdat ze beiden aangaven dat ze Engelstalig wilden doorstuderen was dat geen groot probleem. Maar wat als je kind al vroeg aangeeft dat het een Nederlandstalige studie wil gaan volgen? Dan moet er echt geïnvesteerd worden in de Nederlandse taal.
Taalachterstand
De meeste kinderen in het buitenland lopen nu eenmaal een vorm van taalachterstand op. Het woord taalachterstand wordt vaak zwaar opgenomen, maar het kan ook zo zijn dat: je kind alles verstaat en begrijpt. Bovendien zich prima kan verwoorden in het Nederlands. Echter ontbreekt het haar soms aan de juiste zinsvolgorde, woordenschat of aan de meer schoolse vaardigheden in de Nederlandse taal. Zoals bijvoorbeeld cito-vragen beantwoorden of zinsdelen benoemen.
Wat kun je doen bij taalachterstand?
Wat te doen als jouw kind terugkeert naar Nederland en moeite heeft om direct op het niveau van zijn of haar leeftijdsgenoten mee te draaien, bijvoorbeeld vanwege een kleine taalachterstand? In dat geval heeft jouw kind recht op passend onderwijs. De ontvangende school moet aangeven of ze kunnen bieden wat er nodig is en zo niet, dan moeten ze ouders helpen om een andere passende plek te vinden. Als de school de extra hulp kan bieden, dan zijn ze verplicht om dit daadwerkelijk te doen.
Als jouw kind de Nederlandse nationaliteit heeft, heeft hij of zij recht op aanvullende taallessen. Er is extra geld beschikbaar voor deze lessen, die mogelijk kunnen worden aangeboden via een regeling binnen het passend onderwijs. Dit hangt echter af van het samenwerkingsverband en de regio waarin je woont.
De school is verplicht om iets aan te bieden, of een redelijk alternatief te zoeken. In de praktijk is dit niet altijd het geval en dan is het de vraag hoe ver je wilt gaan om te krijgen waar je recht op hebt.
Een van de mogelijkheden om verder te komen is om een maatschappelijk werker in te schakelen. Deze persoon kan als tussenpersoon dienen tussen ouders en school en kan ook helpen om geschikte plekken buiten school (binnen de gemeente) te vinden.
Als het niet werkt aarzel dan niet hulp in te schakelen
Als al het bovenstaande niet werkt, kun je net zoals vanuit het buitenland online ondersteuning krijgen. Dutch for Children biedt begeleiding aan meer kinderen tijdens hun eerste periode in Nederland om ze een extra steun in de rug te geven. Wil je meer weten over onze diensten, dan kun je ons altijd een e-mail sturen voor een vrijblijvende afspraak om te kijken wat we voor jouw kind kunnen betekenen.
De uitdaging voor expatkinderen: de Nederlandse taal
.
Als het gaat om Nederlandse expat kinderen die een tijd in het buitenland hebben gewoond, zijn er enkele veelvoorkomende pijnpunten die kunnen worden aangepakt bij het leren van de Nederlandse taal:
Woordenschat
Expats hebben mogelijk niet dezelfde uitgebreide woordenschat als hun Nederlandse leeftijdsgenoten. Dit is logisch, omdat ze minder blootstelling hebben gehad aan de Nederlandse taal. Daarom is het belangrijk om hen te helpen bij het verder opbouwen van hun woordenschat.
Toen we net terug in Nederland wareb, vroeg mijn dochter wat @betekende. Ze had geen idee.
Grammatica
Nederlandse grammatica kan lastig zijn, zelfs voor native speakers, en kan verwarrend zijn voor expat kinderen die al meerdere talen spreken. Het is belangrijk om de grammaticaregels in kleine stappen uit te leggen. Daarna is het belangrijk om deze regels regelmatig te herhalen en te oefenen.
De leerkracht van mijn zoon begreep in het begin maar niet waarom hij overal het werkwoord ‘gaan’ voor gebruikte… (en zo vermeed andere werkwoorden te vervoegen).
Uitspraak
Het Nederlands heeft enkele unieke klanken die niet in andere talen voorkomen, zoals de “sch” klank en de “ui” klank. Expats kunnen moeite hebben om deze klanken correct uit te spreken. Ze kunnen daarom baat hebben bij het oefenen van de klanken en de uitspraak.
Op school noemde Nadia haar juf standaard ‘joef’. De juf vond het zo schattig klinken, maar voor NT2-kinderen is het van groot belang dat ze (dubbel)klanken vanaf het begin goed leren uitspreken.
Spreekvaardigheid
Expats kunnen zich onzeker voelen over hun spreekvaardigheid. Kinderen kunnen hierdoor terughoudend zijn om Nederlands te spreken, vooral als ze denken dat ze fouten maken. Het is belangrijk om een veilige en ondersteunende omgeving te creëren, waarin de kinderen kunnen oefenen met spreken en fouten kunnen maken, zonder zich geïntimideerd te voelen.
Jan was een paar maanden terug in Nederland nadat hij 6 jaar in Amerika had gewoond. Hij was erg stilletjes in de klas, terwijl hij alles begreep. Jan was eerder gepest met zijn Amerikaanse uitspraak.
Cultuurverschillen
Naast taalverschillen kunnen er ook culturele verschillen zijn die expatkinderen kunnen verwarren. Bij het onderwijzen van de Nederlandse taal is het daarom belangrijk om ook de cultuur en gebruiken van Nederland te bespreken. En niet alleen de Nederlandse feesten zoals Koningsdag, maar ook hoe het er op een Nederlandse school aan toe gaat.
Een vader vertelt: Op onze buitenlandse school, droegen de kinderen verplicht een uniform. Het is dan niet alleen wennen, dat iedereen ‘alles’ mag dragen, maar het maakte onze dochter ook bewust van of ze dan wel draagt wat ze behoort te dragen volgens de laatste trend.
Door al deze pijnpunten aan te pakken en gerichte lessen en oefeningen aan te bieden, kan je kind zijn Nederlands verbeteren en zich meer op zijn gemak voelen bij het spreken en begrijpen van de taal. Dutch for Children helpt je kind hier erg graag bij. Via het contactformulier of e-mail kun je ons bereiken en kunnen we snel online (volledig vrijblijvend) afspreken.
Tips voor ouders bij terugkeer naar Nederland met hun expatkinderen
.
Als ouder van een expat kind dat terugkeert naar Nederland, kun je je kinderen helpen om zich aan te passen op school, in de Nederlandse cultuur en te helpen met de taal. Hieronder volgen enkele tips:
- Wees geduldig: het kan tijd kosten voor expatkinderen om zich aan te passen aan de Nederlandse cultuur en het schoolsysteem.
- Zoek hulp: vraag om ondersteuning van de school, mentor of andere instanties als je kinderen moeite hebben met de aanpassing op school of in de Nederlandse cultuur.
- Lees het artikel over de verschillen van scholen en hoe je je goed kunt voorbereiden voor de best mogelijke aansluiting op een school in Nederland.
- Neem de taal serieus en accepteer dat je kind een vorm van Nederlandse taalachterstand heeft ten opzichte vab Nederlandse leeftijdsgenoten. Geef aandacht aan de Nederlandse taal: help je kinderen bij het verbeteren van hun Nederlandse taalvaardigheden, bijvoorbeeld door boeken te lezen, films te kijken, extra lessen in te kopen en/of Nederlandse spellen te spelen.
Ik wil hulp bij het wennen aan de Nederlandse taal en cultuur voor mijn kind
.
Ben jij een ouder van een expat kind net terug in Nederland? Of ben je een ouder van een anderstalig kind dat voor een aantal jaren in Nederland woont? Dan weet je als geen ander hoe lastig het kan zijn, om weer te wennen aan de Nederlandse taal en cultuur. Gelukkig kunnen wij je daarbij helpen!
Onze online school Dutch for Children geeft Nederlandse les aan kinderen over de hele wereld, zodat zij zich weer snel thuis kunnen voelen in Nederland. Onze lessen zijn niet alleen leerzaam, maar ook leuk, interactief en op maat. Wil jouw kind graag beter Nederlands leren en nieuwe vrienden maken? Neem dan nu vrijblijvend contact met me op over onze online lessen en laat je kind ontdekken hoe leuk het is om Nederlands te leren!
Via het contactformulier of e-mail kun je ons bereiken en kunnen we snel online (volledig vrijblijvend) afspreken.