Wat als jij continu Nederlands tegen je kinderen praat, maar je kinderen weigeren om in het Nederlands terug te spreken? ‘’Is er een tip om het Nederlands spreken wat op te krikken binnen ons gezin?’’, vroeg een Nederlandse moeder die in het buitenland woont mij. Ze spreekt Nederlands met haar kinderen, maar haar kinderen spreken alleen maar de taal van het land waarin ze wonen terug. In dit blog deel ik tips om ervoor te zorgen dat jouw kinderen Nederlands terugpraten.
Geen stress over het weigeren om Nederlands te spreken
Allereerst ter geruststelling: het komt regelmatig voor dat kinderen geen Nederlands terugspreken. Het heeft zelfs een naam, namelijk receptieve meertaligheid. Ten tweede een tip: het is super dat jij als Nederlandstalige ouder Nederlands blijft spreken. Het is aangetoond dat dit enorm helpt bij meertaligheid, ook als ze jou in een andere taal antwoord geven. Als derde een aanmoediging voor ouders die overwegen het dan maar te laten: laat het Nederlands niet rusten, ook niet voor een periode. Als je besluit het Nederlands even te laten, geef je het signaal aan je kinderen dat die taal niet zo belangrijk is.
Receptieve meertaligheid
Receptieve meertaligheid is een vorm van communicatie waarbij iemand als spreker de taal spreekt die hij het beste beheerst, terwijl hij als hoorder wel de andere taal begrijpt. Ouders in een meertalig gezin kiezen vaak niet bewust voor deze vorm van communicatie met hun kinderen. Het overkomt hen gewoon. Dit gebeurt vooral als de kinderen naar school gaan en een sociaal leven opbouwen in het gastland, waardoor ze snel sterker worden in de landstaal. Dan zie je het patroon ontstaan dat de ouder praat in de thuistaal, terwijl de kinderen in de landstaal terugspreken.
Productieve meertaligheid
Een moeder geeft aan dat ze graag wil dat haar kinderen de thuistaal niet alleen receptief maar ook productief beheersen. Wat kun je hiervoor doen? Het vergt aandacht, motivatie en inzet van alle gezinsleden om de thuistaal ook productief te beheersen. Hier volgen enkele tips.
Leg uit wat de redenen zijn van jouw wens dat de kinderen Nederlands spreken
Het is belangrijk dat je duidelijk uitlegt aan je kinderen waarom je wilt dat ze Nederlands spreken. Wat zouden ze nu of later allemaal niet meer kunnen zonder Nederlands? Vertel ook wat jij denkt dat ze nu en later met het Nederlands kunnen. Leg de voordelen van meertaligheid uit. Deze zaken kunnen als een eye-opener werken voor jouw expatkinderen. Misschien blijkt uit het gesprek wel dat je kinderen bijvoorbeeld onzeker zijn over het spreken in het Nederlands, of speelt er iets anders. Als er iets anders speelt heb je een goed aanknopingspunt voor een gesprek.
Het Nederlands aantrekkelijk en aanwezig maken
Het aantrekkelijker maken van het gebruik van de Nederlandse taal kan helpen. Hierbij past ook dat het Nederlands meer aanwezig is in huis. Enkele tips op een rij om het Nederlands spreken op te krikken:
- Initieer en stimuleer contact met Nederlandse familie en vrienden; maak regelmatig videobel afspraken via WhatsApp, FaceTime of Skype. Praten met leeftijdsgenoten is het meest ideaal.
- Begin zelf een familieblog en laat ze hierin af en toe een klein stukje schrijven of vertellen (dit kun je eenvoudig met de telefoon opnemen). Je kunt via je Google account gemakkelijk een blog aanmaken in Blogger. Hier lees je hoe simpel dat is. Er bestaan meer gratis mogelijkheden om een simpele blog te starten, bijvoorbeeld via wix.com en Blogger.com.
- Kijk zelf iedere dag het NOS journaal of het Jeugdjournaal op een plek waar de kinderen ook zijn (bijvoorbeeld vlak voor of na het ontbijt of avondeten); praat over opvallende berichten.
- Luister online naar de Nederlandse radio. Deze website van Radio Nederland geeft een overzicht van alle online te beluisteren radiostations.
- Koken en bakken: maak samen een Nederlands gerecht met een Nederlands recept. Laat je kind de stappen in het recept aan je voorlezen en voer ze samen uit (of andersom). Instructies opvolgen en dingen samen doen is één van de beste manieren om actief met taal bezig te zijn. Houden jullie niet van koken of bakken, maak dan samen iets of zet samen iets in elkaar met behulp van Nederlandse instructies.
- Als je met elkaar onderweg bent, bijvoorbeeld als je een weekendje weg gaat of langer moet rijden dan normaal, doe dan simpele taalspelletjes in het Nederlands zoals: “Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet’’; ‘’Woordenslang zoals voet-voetbal-balzak-zakdoek etc.” of “Letterslang; je begint met een woord en met de laatste letter moet een nieuw woord worden gemaakt.’’. In het zomernummer (2014) van Onze Taal vond ik drie pagina’s vol ’talige’ ideeën om de vakantiesfeer in het Nederlands te verhogen. Print de pdf-versie van het artikel uit en neem die mee!
- Gebruik humor: Nederlandse taalgrapjes, moppen, beeldspraak en grappige Nederlandse reclames kunnen openingen bieden.
- Speel Nederlandse bordspellen en doe dat uiteraard alleen maar in het Nederlands. Er zijn ook specifieke op taalgerichte spellen, maar die moeten je kinderen dan wel aanspreken. Denk bijvoorbeeld aan Boggle, waarbij het de bedoeling is zo veel mogelijk woorden te vinden in een bepaald rooster, binnen een bepaalde tijdslimiet. Het spel bestaat zowel als bordspel als in digitale versie.
Tot slot als je kinderen weigeren Nederlands te spreken
Er zijn ouders die ervoor kiezen om niet meer te reageren als hun kind consequent in de landstaal in plaats van de moedertaal terugspreekt. Dit vergt zoals je je kunt voorstellen een duidelijk en overtuigend besluit. Je moet dit écht willen, omdat het alleen werkt als je consequent blijft. Ik raad ouders altijd aan hier een gesprek aan vooraf te laten gaan, zeker met wat oudere kinderen, waarin je je kinderen goed uitlegt waarom je deze keuze maakt en de hoop en verwachting uitspreekt dat dit tot Nederlands spreken leidt. In de uitvoering is consequent zijn dus belangrijk en ook hoe je ermee omgaat.
Luchtig en positief reageren als jouw kind toch in een andere taal terugspreekt
Het is belangrijk dat je luchtig en positief reageert met bijvoorbeeld “Wat zeg je?” in plaats van een meer beladen reactie als “We hebben toch afgesproken dat je Nederlands tegen mij zou spreken!’’ Of, als humor of muziek jullie ding is, zing dan gewoon het refrein van het liedje van Kenny B “Praat Nederlands met me, even Nederlands met me…”.
Meer lezen over vragen over meertaligheid
Wil je meer weten over meertaligheid? Lees onze blog over meertalig opvoeden, gevuld met allerlei tips van ouders die ook in het buitenland wonen. Of bekijk deze leuke en informatieve website over natuurlijk meertalig opvoeden van wereldvrouw Andriani Kraan.